رمز و راز هشتگ‌ها
نیلوفر حاج‌قاضی
شاید به راحتی بتوان گفت که کل جهان را می‌توان به دو بخش کاملا مستقل تقسیم کرد. دوران قبل و بعد از اینترنت. این پدیده شگفت که در ابتدا برای اهداف نظامی و امنیتی طراحی شده بود، به‌تدریج وارد دیگر بخش‌های زندگی شد و تا آنجا در دل زندگی نفوذ کرد که پدیده انفجار اطلاعات متولد شد. تولدی که برخی آن را خجسته و برخی آن را نحس و شوم می‌دانند. امروز این اتفاق نوظهور به صنعتی تأثیرگذار تبدیل شده است و کمتر موضوعی را می‌توان پیدا کرد که کاملا بی‌ارتباط با اینترنت باشد. اینترنت در دل تمام امور جا باز کرد و موجب تحولات پرشتاب در جوامع بشری شد. پدیده‌ای که نه شوم و نحس است نه کاملا میمون و مبارک بلکه مثل هر ابزار دیگری خوب و بدهای خودش را دارد. در این قسمت برآنیم آثار و رویدادهای مثبتی را که در سایه این جریان شکل گرفته، به تکامل رسیده و بازخوردهای مثبتی از خود به‌جا گذاشته‌اند، را به‌طور مختصر مرور کنیم.
فرامکان و فرازمان بودن اينترنت و در دسترس بودن آن، موجب شکل‌گيري شيوه جديدي از تعاملات اجتماعي نسبت به گذشته شد و تغييراتي عميق در سبک زندگي، تعاملات اجتماعي و حتي مشارکت سياسي و نحوه آن به وجود آورد تا جايي که امروزه اينترنت بيشترين نقش را در اطلاع‌رساني و تبليغات براي عموم دارد و به‌عنوان اصلي‌ترين کانال ارتباطي محسوب مي‌شود.
در سال‌هاي اخير شبکه‌هاي اجتماعي به‌عنوان بزرگ‌ترين دستاورد اينترنت و فضاي مجازي به دلايل مختلف از جمله نامحدود بودن ارتباطات، آزادي بسيار زياد، بي‌مکاني و بي‌زماني کاربران و… با اقبال عمومي مواجه شده و هرکدام به تناسب اهداف خود، فعاليت‌هايشان را گسترش داده‌اند. فضاي مجازي و شبکه‌هاي اجتماعي به چندين دليل مورد اقبال و استقبال جمعيت ميليوني جهان قرار گرفته‌اند که مهم‌ترين اين دلايل از اين قرارند:
|
|
|
|
|
|
|
|
شايد همين ويژگي‌هاي خاص سبب شده تا ميليون‌ها نفر در سطح جهان از اين فضا براي رونق اقتصادي، راه‌اندازي کسب و کار يا آموزش‌هاي آنلاين و... استفاده کنند.
کسب‌وکاری به وسعت دنیا
وجود گوشی‌های هوشمند، دسترسی کاربران را به اینترنت تسهیل کرده است که همین امر موجب شده شرکت‌ها به فکر بهره‌برداری از این فرصت باشند. آن‌ها بدون هیچ معطلی اقدام به راه‌اندازی کمپین‌های تبلیغاتی کرده‌اند که در آن اطلاعاتی در رابطه با خدمات و تولیدات در اختیار طرفداران کمپین قرار می‌گیرد. این امر به‌تدریج بسیاری از کاربران را از حالت بالقوه به مشتریان وفادار تبدیل می‌کند. مشتریان هم به‌طور چشمگیری رفتارهایشان را هم‌راستا با تکنولوژی و محیط اقتصادی دنیا تغییر می‌دهند؛ حجم زیادی از اطلاعات مربوط به کالاهای مورد نیازشان را به دست می‌آورند و از کمیت و کیفیت محصولات باخبر می‌شوند. محصولات و خدمات سفارشی را ترجیح می‌دهند و کانال‌های خرید خود را تغییر می‌دهند. در واقع این رویداد هم به نفع مشتری و هم به سود فروشنده است. شاید برای همین است که گرایش به سایت‌های شبکه‌های اجتماعی در سراسر دنیا همچنان رو به رشد است.
خريد آنلاين
اين روزها که در شهرهاي بزرگ ازدياد جمعيت است مردم ساعت‌ها در ترافيک هستند و وقت زيادي از آن‌ها تلف مي‌شود. غير از اتلاف وقت ترافيک باعث سردرگمي و ناراحتي‌هاي عصبي مي‌شود. به همين دليل مردم ترجيح مي‌دهند کالاي مورد نياز خود را از نزديک‌ترين مکان‌ها خريداري کنند و امکان دارد اين کالاها را با قيمتي بسيار بيشتر تهيه کنند.
در سال‌هاي اخير شبکه‌هاي اجتماعي و تلفن‌هاي هوشمند باعث شده است تا تعداد کاربران اينترنت افزايش يابند. فروشگاه‌هاي آنلاين يکي از اين مشاغل است. اين فروشگاه‌ها با آنکه مجازي هستند اما تعداد زيادي کارمند دارند، که همين موضوع نيز سبب اشتغال‌زايي شده است. با توجه به رونق کسب‌وکارهاي مجازي بسياري از مشاغل سنتي هم تصميم گرفته‌اند پا به اين عرصه فروش آنلاين بگذارند. فروشگاه‌هاي اينترنتي علاوه بر مزيت‌هايي براي فروشندگان، مزيت‌هاي زيادي نيز براي مشتري‌ها دارند.
|
|
|
|
|
|
مشاغل خانگی
غیر از رونق اقتصادی در حوزه کلان و مؤسسات باسابقه، ظهور و بروز شبکه‌های اجتماعی در ارتباط با مشاغل کوچک خانگی نیز اتفاقات خوبی را به‌خصوص برای قشرهای کم درآمد و زنان سرپرست خانوار رقم زد و از سویی دیگر دنیایی رنگارنگ و پر از تکاپو و نشاط را پیش چشم مشتریان احتمالی این قبیل کالاها قرار داد.
نمددوزی، چرم‌دوزی، خیاطی، عروسک‌سازی، شمع‌سازی، تولید و فروش ست‌های پارچه‌ای آشپزخانه، تولید و پرورش قارچ، تولید گیاهان دارویی و زینتی، بسته‌بندی حبوبات و... از شغل‌های خانگی پول‌ساز بودند که توانستند از طریق شبکه‌های اجتماعی گسترش و نمود بیشتری پیدا کنند. این مشاغل به‌خاطر خانگی بودن و نیاز به سرمایه و ابزارآلات محدود، ساده و دم دستی توانستند چرخ اقتصاد برخی خانواده‌های کم درآمد را بچرخاند یا جوانان کم‌سن‌و‌سال اما خوش‌فکر و مبتکر را وارد دنیای خرید و فروش کنند.
اتفاقات فرهنگی و ارزشی
علاوه بر حوزه‌های اقتصادی، خبررسانی صحیح و اصولی، بارگذاری پیام‌های ارزشی، تولید محتواها و تحلیل‌های اخلاقی، دینی و مناسبتی از اتفاقات خوب شبکه‌های مجازی است. در عزاداری محرم گذشته شاهد بودیم که بلای کرونا هم مزید بر علت شد تا تکیه‌ها و حسینیه‌های مجازی شکل بگیرند و مخاطبان از شنیدن سخنرانی و مداحی بی‌نصیب نمانند.
برخی نهادها هم مثل سازمان تبلیغات اسلامی دست به کار شدند تا مردمی که قرار است در خانه بمانند خانه خود را به حسینیه‌ای کوچک و خانوادگی تبدیل کنند و برای توسل‌های خانگی مداح و سخنران به‌صورت رایگان و با ارسال پیام یا استفاده از هشتگ برایشان اعزام شود. علاوه بر این آموزش آنلاین مدارس و دانشگاه‌ها هم اتفاق چشمگیری در این زمینه بود که با وجود نقاط ضعفی که به عنوان شروع یک رویداد جدید داشت توانست بستری را فراهم آورد تا آموزش دانش‌آموزان و دانشجویانی که به‌خاطر تعطیلی‌های کرونایی در خانه مانده‌اند، تعطیل نشود.
فرمان آتش به اختیار و اردوهای جهادی مجازی
یکی دیگر از فعالیت‌هایی که با عضوگیری و گسترش شبکه‌ها آسان‌تر شد کمپین‌ها و گروه‌های کوچک و بزرگ خودجوشی است که با حمایت خیرین و از طریق شبکه‌سازی گسترده اینترنتی سازماندهی شده‌اند و به‌صورت آتش به اختیار مشغول کمک‌رسانی‌های کوچک و بزرگ به هم‌وطنان هستند. به‌خصوص که این همدلی در بروز حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله بیشتر خودش را نشان می‌دهد.
لازم به ذکر است که بنیاد جهانی اهدا، در پایان هر سال میلادی فهرستی از نیکوکارترین کشورهای جهان ارائه می‌دهد. مسئولان این بنیاد از سه معیار کمک به غریبه‌ها، کمک به خیریه‌ها و کار داوطلبانه را برای گزینش خیرترین کشورها استفاده می‌کنند. آمارهایی که در پایان سال 2017 اعلام شده نشان از کاهش میزان کمک‌رسانی در دنیا دارد. بر اساس این آمار، میزان کمک‌رسانی کشورهای اروپایی که در فهرست 20 کشور برتر دنیا قرار دارند، نسبت به سال 2016 بین یک تا 5 درصد کاهش یافته است. در این آمار به دست‌آمده، ایران جزو ۲۰ کشور نیکوکار دنیا قرار گرفته به‌طوری که از رتبه 45 در سال 2016 به 17 در سال گذشته ارتقا یافته است. اگر بخواهیم جزئیات این آمار را اعلام کنیم به این صورت است که از هر 100 ایرانی، 61 نفر به افراد غریبه و 50 نفر به خیریه‌ها کمک کرده‌اند و 25 نفر هم در کارهای داوطلبانه و عام‌المنفعه مشارکت داشته‌اند. طبق آماری که سال گذشته منتشر شد، 15 هزار مؤسسه خیریه در کشور تأییدیه دریافت کرده و به‌طور رسمی مشغول به فعالیت هستند. ایران در حالی در رده هفدهم قرار گرفته که میانمار لقب نیکوکارترین کشور را در چهارمین سال متوالی کسب کرده است.
سپاس قهرمان سلامت!
این بلای کرونا بود که بار دیگر بازار هشتگ‌ها را در فضای مجازی داغ کرد. هشتگ‌هایی که اکثر آن‌ها مخاطبان را به اتحاد، کمک و همدلی در این روزها سخت فرا می‌خواندند. شروع این طوفان مجازی با هشتگ «کرونا را شکست می‌دهیم» آغاز شد. این جمله ابتدا یک هشتگ برای اطلاع‌رسانی بود اما به‌مرور تبدیل به شعار پویش‌های مختلف و مسابقات و جشنواره‌های هنری شد. در همین راستا جشنواره‌ای با همین شعار برگزار و هنرمندان کاریکاتوریست 88 کشور با 4200 اثر در مسابقه بین‌المللی کرونا را شکست می‌دهیم، شرکت کردند. استفاده از این هشتگ به ارگان‌های دولتی و هنری محدود نشده و کسب و کارهای مختلف نیز از آن برای اعلام اقدامات خود در حوزه مسئولیت اجتماعی استفاده کردند.
پس از این هشتگ، هشتگ‌های مختلف دیگری هم در همین راستا منتشر شد که در روزهای خانه‌نشینی زمینه‌ای را فراهم آورد تا مردم به‌خصوص جوانان بیکار نمانند.
یکی از مهم‌ترین هشتگ‌های استفاده شده در روزهای کرونایی که این روزها هم بسیاری از برندها از آن استفاده می‌کنند، هشتگ ایران همدل است؛ رزمایشی با هدف مواسات، همدلی و کمک مؤمنانه به نیازمندان و فقرا. از این هشتگ در پویش ایران همدل استفاده شد. این پویش با فرارسیدن ماه مبارک رمضان به گره‌گشایی و یاری‌رسانی به هم‌نوعان پرداخت و امتدادش به امروز و تهیه نرم‌افزارهای آموزشی، وسایل و لوازم تحریر و تبلت‌های دانش‌آموزی برای کودکان مناطق محروم رسیده است.
ایران همدل نه‌تنها توسط برندها و مؤسسات بزرگ حمایت شده بلکه مؤسسات مردم‌نهاد بسیاری نیز در سراسر کشور اقدامات خود را از طریق این هشتگ اطلاع‌رسانی می‌کنند.
«سپاس قهرمان سلامت» هم یکی دیگر از هشتگ‌های پرمخاطب این روزهاست. هشتگی که مرز نشناخته و توسط بسیاری از افراد مورد استفاده قرار گرفته است. این هشتگ به یک‌باره ترند شد و مخاطبان برای انتشار مطالب مختلف از آن استفاده می‌کنند.
در خانه بمانیم
کرونا بلائی بود که استفاده از فضای مجازی را به چندین برابر افزایش داد برای همین به‌طور ویژه به آن می‌پردازیم.
#در_خانه_بمانیم، یکی از هشتگ‌های پرمخاطب روزهای کرونایی بود. برندهای مختلفی از این هشتگ استفاده کردند و از مخاطبانشان خواستند که در خانه بمانند.
هشتگ فاصله اجتماعی و... نیز از هشتگ‌های پرطرفدار بودند که در این روزهای سخت از آن‌ها استفاده شد. هشتگ‌هایی که همگی سعی در تقویت روحیه و ایجاد حس همبستگی میان مخاطبان را داشتند. هشتگ‌هایی که در فضای مجازی باقی مانده و می‌توانند در آینده پیام انسان‌هایی باشند که روزهای کرونایی را تجربه کرده‌اند و می‌خواهند این تجربه را به آیندگان منتقل کنند.
گفتنی است گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی پژوهشگاه فضای مجازی در گزارشی با بررسی نقش‌آفرینی شبکه‌های اجتماعی در اطلاع‌رسانی جهانی در خصوص این بیماری، اعلام کرده است: این اولین نقش‌آفرینی شبکه‌های اجتماعی در اطلاع‌رسانی جهانی درباره ویروس کرونا بود. البته قبل از کرونا، حداقل ۳ مورد بیماری جهانی دیگر در ۱۰ سال اخیر به‌طور فراگیر وجود داشته که توسط شبکه‌های اجتماعی درباره آنان تولید محتوا شد.
ویروس H1N1 معروف به آنفولانزای خوکی، ویروس ابولا و ویروس زیکا همگی در دهه اخیر برای مدت نسبتا طولانی توسط شبکه‌های اجتماعی در صدر اخبار روز قرار گرفته‌اند.
پروفسور «دیوید هارپر» به نکات مهمی درباره نقش شبکه‌های اجتماعی در روزهای بحرانی ناشی از شیوع ویروس کرونا پرداخته است. وی اعتقاد دارد: «اولین نکته درباره ویروس کرونا این است که اکنون نسبت به سال‌های گذشته، دسترسی به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، هم برای سازمان‌های دولتی و هم برای عموم مردم راحت‌تر شده و این بسیار حائز اهمیت است. زیرا دیگر از بخش‌نامه‌ها و اطلاعیه‌های کاغذی و اطلاع‌رسانی‌های غلط و دیرهنگام تا حد زیادی کاسته شده است. نقش شبکه‌های اجتماعی در کنترل بحران ویروس کرونا، دو لبه است. یعنی هم نقش حساسیت‌زا دارند و هم نقش حساسیت‌زدا. ایجاد فضای حساسیت‌زدا برای عموم مردم خطرناک است زیرا آنان ممکن است با بی‌توجهی نسبت به هشدارهای داده شده، سبک زندگی گذشته خود را دنبال کنند و احتمال ابتلا به ویروس را برای خود و اطرافیان افزایش دهند.
از سوی دیگر، همان قدر که حساسیت‌زدایی می‌تواند خطرناک باشد، حساسیت‌زایی نیز دردسرآفرین است. گسترش ترس و اضطراب میان مردم، تشدید حس وسواسی‌گری و تفکرات منفی از جمله آسیب‌هایی است که در اثر تولید محتوای بیش از حد شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها به وجود می‌آید.»
تکمله
اطلاع یافتن کاربران از آسیب‌های اجتماعی و تهدیدات فضای مجازی می تواند در پیشگیری از پیامدها و کاهش اثرات مخرب این فضا بسیار مؤثر باشد.
صاحب‌نظران و پژوهشگران علوم انسانی معتقدند که ورود اینترنت به فضاى زندگى انسان‌ها در کنار مزایا و محاسن غیرقابل کتمان، باعث به وجود آمدن یکسرى دغدغه‌ها و نگرانی‌ها شده و روابط افراد را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار داده است که لازم است مدیریت شوند و باید تأکید کنیم که اگر قرار است در زندگی روزمره از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنیم باید بدانیم که سازندگان این شبکه‌ها به‌هیچ‌عنوان عقد اخوت و برادری با مردم مسلمان ایران نبسته‌اند و در این شبکه‌ها به‌دنبال منافع خود هستند. پس هوشیار باشیم و بدانیم چگونه و تا چه میزان از طریق شبکه‌ها و کانال‌های اجتماعی، خوراک و تغذیه فکری خود را فراهم کنیم.
مهندسی معکوس از جنس هشتگ
هشتگ‌هــــــــای داغ
گردانندگان اصلی شبکه‌های مجازی کسانی هستند که این فضا را بیشتر جهت رسیدن به مقاصد خود روانه جوامع دیگر کردند و یکی از مهم‌ترین برنامه‌های سازندگان شبکه‌های اجتماعی، رصد افکار و اعتقادات مردم در سراسر دنیا برای بهره‌گیری در حوزه عملیات روانی است و کافی است بدانید در سال ۲۰۱۵ کنگره آمریکا بیش از یک میلیارد و ۸۳۳ میلیون دلار بودجه برای تقویت «قدرت نرم» و نفوذ بیشتر در جهان اختصاص داده که علاوه بر بودجه‌های غیررسمی و محرمانه که جهت نفوذ نرم در اختیار سازمان‌های اطلاعاتی قرار دارد، بخش عظیمی از این بودجه با اتکا بر پخش رادیویی، تلویزیونی، ماهواره‌ای، وب‌سایت، وبلاگ و رسانه‌های اجتماعی برای تغییر ارزش‌ها و سبک زندگی در ایران اختصاص یافته است. اما جالب این که بسیاری از جوامع با مهندسی معکوس از این فضا برای مقابله با جریان‌های خزنده و معاند استفاده کردند تا آنجا که در برخی دقایق هشتگ‌هایی ارزشی در راستای اهداف عالی انسانی و اسلامی در این فضا ترند می‌شوند.
· توييتر اعلام كرده حساب‌هايى كه براى ترامپ آرزوى مرگ كنند رو مسدود خواهد كرد!
بازم بیایید الکی به ما بگید این‌ها برای مقامات عالی‌شون، خط قرمزی ندارند.
باز خوبه که از کاربران نخواست برای #شفای ترامپ دعا کنند وگرنه حسابشان مسدود می‌شود!
· در هیچ دوره از ریاست‌جمهوری#ترامپ به‌اندازه سه روز گذشته، کاخ سفید دچار آشفتگی و سردرگمی نبوده است. یکی می‌گوید حال رییس‌جمهوری #آمریکا خوب است و ساعاتی بعد دیگری تکذیب می‌کند. حتی تیم پزشکی هم به ضدونقیض‌گویی روی آورده است.
الان تو عربستان هم یه عده دارن می‌نویسن:
· سرت رو #بالا بگیر مرد، تو هر کلک و حقه‌ای می‌تونستی، سوار کردی!
وقتی تیم‌های ایرانی را از بازی خانگی محروم کردند، وقتی مزدورانشان از #تحریم_ ورزش ایران گفتند، وقتی این تیتر ضدایرانی را زدند و وقتی #عیسی_آل_کثیر را محروم کردند حساب یک چیز را نکرده بودند: غرور ملی ایرانی. این همان نکته‌ای است که ویرانی‌طلبان و دشمنان #ایران_ما از قلم انداخته‌اند.
· چندسال قبل درحالی‌که عربستان هر روز بچه‌های بی‌پناه یمنی رو به خاک و خون می‌کشید، یکهو سازمان ملل تصمیم گرفت اسم آل‌سعود رو از لیست کودک‌کش‌ها خارج کنه و چند وقت بعدم عربستان رئیس حقوق بشر سازمان ملل شد!
· سیلی به # AFC یعنی همین. یعنی بدون وجود آل ـ کثیر، از آل ـ سعود ببری اونم خیلی کبیر
برد این بازی لذت دیگری داشت.
· #دست‌های خالی همیشه خوب جواب می‌دهند.
· نمونه مینیاتوری از تأثیر پول بر روابط بین‌الملل ـ مسائل سیاسی ـ مسائل ورزشی
· ترند شدن هشتگ‌هاي محرمي و مقاومتي
·
|
|
· در تازه‌ترين رصد ويژه هشتگ‌هاي کار شده در حوزه ماه محرم نشان از اين دارد که عشق به امام‌حسين‌عليه‌السلام با هشتگ‌هاي مختلفي در حال تِرِند شدن و يا بولد شدن است.
· هشتگ «WhoIsHussain#» هشتگ «Arbaeen#» هشتگ «Hussain#»، هشتگ «Karbala#» بارها و بارها ترند شده است. در محرم امسال نيز، لابه‌لاي همه اين تصاوير و عزاداري‌هاي توئيتري چشم‌ها به‌عبارت ماندگار «ما ملت امام‌حسينيم» خيره مي‌شود و تصاوير سردار «شهيد سپهبد سليماني» چشم‌نوازي مي‌کنند.
·
·
|
|
·
·
|
|
·
·
|
|
·
·
|
|
·