سیره پیامبر به این صورت بود که نماز ظهر و عصر را جدا میخواندند. بنابراین چرا شیعیان از این سنت عدول کردند؟
پاسخ:
«مسلم» روایت مى کند پیامبر اکرمصلیاللهعلیهوآلهوسلم در راه خود به غزوه تبوک بین نماز ظهر و عصر و نماز مغرب و عشا جمع نمود. سعیدبنجبیر مىگوید: (از ابنعباس سبب آن را پرسیدم؟ گفت: پیامبر مىخواست که امت خود را در رنج و سختى نیندازد). البته روایات فراوانی از پیامبر اکرمصلیاللهعلیهوآلهوسلم و علمای اهل سنت در جواز جمع بین دو نماز حتی در غیر سفر و خطر وارد شده است.
سبب اختلاف در اوقات نمازها، اختلاف در طریق اخذ احکام است؛ زیرا مطابق روایاتی که از رسول خداصلیاللهعلیهوآلهوسلم و ائمه اطهارعلیهالسلام رسیده، مستحب است نمازهای یومیه در پنج وعده خوانده شود ولی با هم خواندن هم جایز است. اختلاف شیعیان با اهل تسنن بر سر جواز این مسئله است؛ یعنی، آنها میگویند جمع بین ظهر و عصر و مغرب و عشا جایز نیست ولی شیعیان قائل به جواز آن میباشند. گرچه جدا خواندن آن مستحب است.
****
قرآن میگوید خدا از قبل همهچیز را میداند و در کتابی ثبت کرده. حالا سؤال این است که انسان چطور میتواند بر خلاف چیزی که از قبل تعیین شده کاری کنن؟
پاسخ:
اگرچه قدرت تمام بندگان در سیطره قدرت خداوند است و هیچ شخصی نمیتواند بدون اجازه خدا اقدام به کاری نماید، اما خداوند به بندگان خود اختیار داده تا آنها را مورد آزمایش قرار دهد و علم خداوند از پیش به افعال انسان با قید اختیاری بودن آن تعلق گرفته است.
به عبارت سادهتر، خداوند میداند که فلانی، با اختیاری که دارد، چه کاری انجام خواهد داد.
اساسا استناد وجود افعال اختیاری انسان به خدا، منافاتی با استناد آنها به خود وی ندارد، زیرا این استنادها در طول یکدیگرند و تزاحمی با هم ندارند.
****
شبهه
خدا در سوره نساء آيهی 48 و 116 مىگوید: گناهِ شرك را نمىآمرزم، ولى در آيه 53 سوره زُمر مىگوید: همه گناهان را مىآمرزم! تناقض از این واضحتر!؟
پاسخ:
باید توجه داشت که این دو آیه با یکدیگر در تعارض نیستند.
۱) آیه 53 سوره زمر به صورت عمومی اعلام می کند که خداوند هر گناهی را خواهد بخشید حتی گناه شرک را در صورتی که صاحب آن توبه کند.
۲) اما آیات سوره نساء، که گناه شرک را استثناء میکند در مورد کسانی است که از شرک توبه نکنند و با حالت شرک بمیرند.
در این حالت، مشرکینی که بدون توبه از دنیا رفتهاند دیگر مشمول عفو و رحمت الهی واقع نمیشوند و به غیر از این گروه خداوند هرکسی را که بخواهد در روز قیامت مورد عفو و رحمت خودش قرار میدهد.