با سپاس از هورمون سروتونین
سروتونین یکی از تولیدات شیمیایی سلول‌های عصبی است که پیام‌رسان بین سلول‌های
عصبی شماست. سروتونین اغلب در سیستم گوارش یافت می‌شود، با این حال در پلاکت خون و
سرتاسر سیستم عصبی مرکزی هم مشاهده می‌شود.
سروتونین از اسید آمینه‌ای ضروری به نام
تریپتوفان ساخته
می‌شود. این
اسیدآمینه باید از طریق رژیم غذایی وارد بدنتان شود و معمولا در خوراکی‌هایی مثل: آجیل‌ها،
پنیر و گوشت قرمز یافت می‌شود. کمبود
تریپتوفان می‌تواند منجر به کاهش سطح سروتونین شود که نتیجه آن اختلالات خلق و خو
از قبیل اضطراب یا افسردگی است. این ماده نزد افکار عمومی به عنوان جاری‌کننده «احساس
خوب» شناخته شده است.
سروتونین چه کاری انجام می‌دهد؟
سروتونین بر تمام اجزای بدنتان تأثیر می‌گذارد، از احساسات‌تان گرفته تا موتور مهارت‌هایتان. سروتونین به عنوان تثبیت کننده خلق و خوی طبیعی در نظر گرفته می‌شود. ماده‌ای شیمیایی است که به خوابیدن، خوردن و هضم کمک می‌کند.
سروتونین همچنین کمک می‌کند به:
· کاهش افسردگی
· تنظیم اضطراب
· التیام زخم‌ها
· حالت تهوع
· حفظ سلامت استخوان‌ها
نحوه کارکرد سروتونین در عملکردهای مختلف بدن به شرح زیر است:
حرکات روده
سروتونین عمدتا در معده و روده یافت می‌شود که به کنترل حرکات و عملکرد روده کمک می‌کند.
خلق و خو
سروتونین موجود در مغز، اضطراب، شادی و خلق و خو را تنظیم می‌کند. سطوح پایین این ماده شیمیایی با افسردگی همراه است و افزایش سطح سروتونین با دارو سبب کاهش تحریکات می‌شود.
حالت تهوع
سروتونین یکی از دلایل ایجاد حالت تهوع است. تولید سروتونین باعث می‌شود که غذاهای مضر و ناراحت‌کننده از طریق اسهال با سرعت بیشتری از بدن خارج شوند. این ماده شیمیایی نیز در خون افزایش می‌یابد که بخشی از مغز را کنترل می‌کند که تهوع را کنترل می‌کند.
خواب
این ماده شیمیایی مسئول تحریک بخش‌هایی از مغز است که خواب و بیداری را کنترل می‌کند. خواب و بیداری شما به منطقه‌ای که تحریک شده و گیرنده‌های سروتونینش مورد استفاده قرار گرفته، بستگی دارد.
لخته شدن خون
پلاکت خون برای کمک به درمان زخم‌ها، سروتونین آزاد می‌کند. سروتونین باعث باریک شدن شریان‌های کوچک شده و به لخته شدن خون کمک می‌کند.
سلامت استخوان
سروتونین در سلامت استخوان نقش مهمی دارد. میزان بسیار بالای سطح سروتونین در استخوان‌ها می‌تواند منجر به پوکی استخوان شود که استخوان‌ها را ضعیف می‌کند.
عملکرد جنسی
سطوح پایین سروتونین با افزایش میل جنسی همراه است در حالی که افزایش سطوح
سروتونین منجر به کاهش میل جنسی می‌شود.
سروتونین و سلامت روان
سروتونین به تنظیم خلق و خوی طبیعی کمک می‌کند.
زمانی که سطح سروتونین بدنتان نرمال است، این احساسات را تجربه می‌کنید:
· شادتر
· آرام تر
· تمرکز بیشتر
· اضطراب کمتر
· پایداری احساسی بیشتر
یک مطالعه در سال 2007 نشان داد افرادی که افسردگی دارند اغلب با سطوح پایین سروتونین
روبرو هستند. کمبود سروتونین همچنین با اضطراب و بی خوابی در ارتباط است.
اختلافات جزیی در زمینه نقش سروتونین در
سلامت روان وجود دارد. برخی محقان در مطالعات قدیمی‌تر برایشان سؤال پیش آمده که
چگونه ممکن است افزایش یا کاهش سروتونین بتواند روی افسردگی تأثیرگذار باشد.
تحقیقات جدید مدعی هستند که این امر امکان‌پذیر است. به عنوان مثال، یک مطالعه روی
حیوانات در سال 2016 موش‌هایی که فاقد گیرنده‌های اتوماتیک سروتونین
بودند که سبب مهار ترشح سروتونین می‌شد را مورد بررسی قرار داند. بدون این گیرنده‌های
اتوماتیک، موش‌ها سطح سروتونین بالاتری در مغزشان داشتند. محققان دریافتند که این
موش‌ها رفتار مرتبط با افسردگی و اضطراب کمتری بروز دادند.
مقدار طبیعی سروتونین در خون چقدر است؟
به طور کلی محدوده طبیعی برای سطح
سروتونین شما در خون 283 ـ 101 نانوگرم بر میلی لیتر (ng/ml) است.
با این حال این معیار ممکن است بسته به اندازه‌گیری‌ها و نمونه‌های آزمایش شده کمی
متفاوت باشد بنابراین با پزشک خود در مورد نتایج خاص آزمایش صحبت کنید.
هشدار
سطح بالای سروتونین ممکن است نشانه‌ای از *سندرم کاربسنوئید باشد. این مستلزم یک گروه از نشانه‌های مرتبط با تومورهای روده کوچک ـ آپاندیس کولون یا لوله‌های برونشیت باشد.
*سندرم کارسینوئید: به مجموعه علایمی گفته می‌شود که به دنبال برخی از تومورهای کارسینوئید رخ می‌دهند . این تومورها، تومورهایی هستند که ممکن است در همه
جای دستگاه گوارش از جمله آپاندیس، ایلئوم و رکتوم و نیز ریه دیده شوند. تومورهای کارسینوئید تومورهایی با رشد آهسته و کوچک هستند. منشا
این تومورها از سلول‌های نوروآندوکرین است که سروتونین و سایر میانجی‌ها را ترشح
می‌کنند.
پزشک برای اندازه‌گیری سطح سروتونین در
خونتان و تشخیص بیماری یا رد آن یک آزمایش خون انجام می‌دهد.
چگونه کمبود سروتونین درمان می‌شود؟
شما می‌توانید سطح سروتونین خود را از طریق دارو و یا مصرف بیشتر خوراکی های طبیعی به ویژه ورزش بالا ببرید.
سطح پایین سروتونین در مغز ممکن است
باعث افسردگی، اضطراب و مشکلات خواب شود.
وقتی داروهای سروتونین مصرف می‌کنید،
بدون مشورت با پزشک نباید داروی دیگری استفاده کنید. اختلال
داروها ممکن است شما را در معرض خطر سندرم سروتونین قرار دهد.
تقویت کننده‌های طبیعی سروتونین
عواملی که در ادامه اشاره می‌شود می‌توانند سطوح سروتونین را بهبود دهند:
· قرار گرفتن در معرض آفتاب: نور خورشید یا نور درمانی یک درمان معمول است که برای افسردگی فصلی توصیه می‌شود.
· ورزش: ورزش منظم می‌تواند اثر تقویت کننده بر خلق و خو داشته باشد.
رژیم غذایی سالم: خوراکی‌هایی که می‌توانند سطح سروتونین را افزایش دهند عبارتند
از تخم مرغ، پنیر، بوقلمون، آجیل، سالمون، آناناس.
ـ تمرکز: مدیتیشن به کاهش استرس کمک می‌کند و چشم‌انداز مثبت زندگی را
ارتقا می‌دهد که باعث افزایش مؤثر سطح سروتونین می‌شود.
درباره سندرم سروتونین
داروهایی که باعث بالا رفتن سطح سروتونین شما و جمع شدن آن در بدنتان می‌شوند ممکن است منجر به سندرم سروتونین شوند. سندرمی که معمولا پس از شروع مصرف داروی جدید یا افزایش دوز داروی مصرفی بوجود می‌آید. برخی منابع آن را مسمومیت سروتونین هم می‌نامند.
علایم سندرم سروتونین:
· لرز
ـ اسهال
ـ سردرد
ـ گیجی
ـ اتساع (باز شدن)مردمک چشم
ـ مو به تن سیخ شدن
علایم شدید سندرم سروتونین:
· کشش عضلات
ـ از دست دارن چابکی عضله
ـ افت شدن ماهیچه
ـ تب شدید
ـ ضربان قلب سریع
ـ فشار خون بالا
ـ ضربان قلب نامنظم
ـ تشنج
هیچ آزمایشی برای تشخیص سندرم سروتونین
وجود ندارد و
برای تشخیص آن پزشک‌تان باید معاینه فیزیکی انجام دهد.
اغلب علائم سندرم
سروتونین در عرض یک روز ناپدید می‌شوند اگر شما داروهایی را مصرف کنید که سروتونین
را متوقف می‌کند یا جایگزین داروهایی می‌شود که در ابتدا باعث ایجاد بیماری می‌شوند.
سندرم سروتونین در صورتی که درمان نشود می‌تواند
تهدیدی برای زندگی باشد.
نتیجه‌گیری
سروتونین بر تمام بخش‌های بدن تأثیر می‌گذارد
و مسئول بسیاری از عملکردهای مهمی است که در طول روز در بدن‌مان انجام می‌شود. اگر
سطح آن در بدنتان متعادل نباشد می‌تواند روی سلامت روحی، جسمی و احساسی شما تأثیر
بگذارد. گاهی اوقات عدم تعادل سروتونین می‌تواند معنای جدی‌تری بگیرد. مهم است که
به بدنتان توجه کرده و در مورد نگرانی‌هایتان با پزشک صحبت کنید.
سرما و بیماری نوروویروس
نوروویروس یکی از بیماری‌های زمستانی آزاردهنده است که هر سال بعضی از
افراد را با مشکل مواجه می‌کند، اما محققان اعلام کرده‌اند که مواردی از ابتلا به
نوروویروس می‌تواند در فصل پاییز هم مشاهده شود. به همین دلیل، بعضی از مقامات بهداشتی در کشورهای اروپایی از
مردم درخواست کرده‌اند که نسبت به علائم نوروویروس هوشیار باشند و این بیماری را
در فصل پاییز جدی بگیرند.
سازمان بهداشت عمومی هر سال در بخش
رویکردهای زمستانی برای حفظ سلامت افراد، توصیه‌های مناسبی را با هدف جلوگیری از
مبتلا شدن به نوروویروس و شیوه‌های مناسب برای درمان این بیماری ارائه می‌دهد. نوروویروس با نوعی استفراغ ناخوشایند همراه می‌شود که معمولا
هم ۲ روز ادامه پیدا می‌کند.
کار زیادی برای مقابله با این بیماری
نمی‌توان انجام داد، اما راه‌هایی برای کاهش خطر ابتلا به آن در اثر تماس با سطوح
آلوده وجود دارند. متخصصان
می‌گویند: نوروویروس
می‌تواند آزاردهنده باشد و به‌راحتی هم به افراد دیگر منتقل شود. بیشتر افراد می‌توانند
با گذشت یک یا دو روز بر این بیماری غلبه کنند، اما کودکان و نوجوانان، سالمندان و
افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف معمولا دوره‌های طولانی‌تری از این بیماری را تجربه
می‌کنند و به‌راحتی با مشکل کم‌آبی بدن مواجه می‌شوند. بنابراین، نوشیدن مقدار زیادی آب برای پیشگیری از کم‌آبی بدن
واقعا برای افراد مبتلا به نوروویروس ضرورت دارد.
توجه داشته باشید که، نوروویروس از طریق
لمس کردن دست‌ها یا سطوحی که دارای ویروس هستند، به‌راحتی انتقال می‌یابد. پس همه سطوح مختلف در دسترس و عمومی، باید پس از هر مرحله این
بیماری ضدعفونی شوند. آن
دسته از افرادی که مبتلا به اسهال و استفراغ شده‌اند، نباید تا ۴۸
ساعت پس از محو شدن کامل علائم نوروویروس، برای تهیه و آماده‌سازی غذا اقدام کنند. توصیه ما این است که اگر هر فردی به نوروویروس مبتلا شد، با
کمترین تماس خودش را به پزشک برساند و در محیط‌های عمومی تردد نکند.
دلیل این‌که نوروویروس می‌تواند چنین
مشکلاتی را به‌وجود بیاورد، این است که انسان‌ها دارای ساختار ایمنی مناسب برای
مقابله با نوروویروس نیستند و درنتیجه نوروویروس می‌تواند خیلی راحت و سریع آن‌ها
را مبتلا کند. با توجه به اهمیت موضوع، همه باید بدانند که نوروویروس دارای چه
علائمی است و چطور باید از خود مراقبت کرد. دکتر راجر هندرسون درباره این مسائل به
شما کمک می‌کند.
علائم نوروویروس
·
حالت
تهوع ناگهانی و استفراغ شدید.
ـ اسهال آبکی.
ـ تب.
ـ گرفتگی در ناحیه معده و شکم.
ـ سردرد.
ـ درد در ناحیه دست‌ها و پاها.
این بیماری به راحتی از فردی به فرد دیگر انتقال می‌یابد. نوروویروس بین ۱۲ تا ۴۸ ساعت پس از پایان بیماری در بدن باقی می‌ماند و نهایتا تا ۳ روز پس از پایان بیماری دوام می‌آورد. درواقع، فرد بیمار تا ۴۸ ساعت پس از محو شدن علائم نوروویروس همچنان می‌تواند این بیماری را به دیگران منتقل کند.
شیوه‌های محافظت از دیگران در برابر بیماری نوروویروس
· دست‌ها را پس از رفتن به توالت بشویید و
فواصل منظمی را برای شستن دست‌ها در طول روز در نظر بگیرید.
ـ هر سطحی که به‌واسطه استفراغ یا اسهال
آلوده شده است را کاملا ضدعفونی کنید.
ـ تا ۳ روز پس از اتمام بیماری اصلا برای
اعضای خانواده غذا آماده نکنید.
ـ حتما از دستکش موقع ضدعفونی کردن یا تمیز کردن سطوح مختلف
استفاده کنید.
میوه‌های نوبرانه
نخرید
نوبرانه‌های واکس زده
تغییرات ناگهانی آب و هوا در مازندران و منافع اقتصادی یك عده باعث چیدن زود هنگام میوه‌های نارس و کالی می‌شود که با گاز اتیلن و واکس میوه به شکل میوه رسیده در می‌آیند.
پرتقال سبز طی چند ساعت تا چند روز با گاز اتیلن زرد و نارنجی می‌شوند و مصرف‌كننده خوشحال از خرید نوبرانه به تن خود سم می‌رساند. میوه‌های كال كه با گاز اتیلن به شكل میوه رسیده در می‌آیند و در فرایند رنگ‌آوری در دمای بالا (حدود ۷۵درجه) ظاهر خوشرنگ می‌گیرند، مزه دلچسبی ندارند، ولی مشتری پای میوه نوبرانه پول می‌دهد. البته سال گذشته هم موضوع استفاده از اتیلن و همچنین واكس میوه هم برای زود رسیدن میوه‌ها و خوشرنگی آن‌ها مطرح شده بود.
واکس میوه نوعی آفت‌کش و ضدقارچ است که البته در تمام دنیا هم استفاده می‌شود. به دلیل این‌که برخی از سموم و آفت‌کش‌ها در پوست میوه‌ها ذخیره می‌شوند، توصیه وزارت بهداشت آن است که میوه‌ها قبل از مصرف به خوبی شسته شده و با مواد ضدعفونی کننده ضدعفونی شوند.
نظر یكی از مغازه‌داران درباره میوه‌های نارس
من برای این كه مشتری‌ام را از دست ندهم، از این پرتقال‌ها نمی‌آورم چون این میوه‌ها اصلا طعم خوبی ندارند. این وقت از سال اگر پرتقال رنگ سبز داشته باشد یعنی رنگ نشده است و بعد از چیده شدن در گرمخانه نگه می‌دارند كه پوستش زرد شود. میوه در ۲۰روز آخر پیش از رسیدن به قند می‌افتد و مزه می‌گیرد، چیدن زودهنگام آن مزه را از میوه می‌گیرد و نگهداری آن در گرمخانه‌ها هم باعث نمی‌شود پرتقال مزه بگیرد. مردم علاوه بر رنگ پرتقال از روی قیمت هم می‌توانند تشخیص دهند؛ پرتقال گرمخانه‌ای ارزان‌تر از پرتقال «خودرنگ» است.
راه‌های شناخت میوه رنگ شد:
پرتقال رسیده رنگی زرد با پوستی نرم و بافتی آبدار دارد.
معمولا قسمتی از پرتقال كه به شاخه وصل می‌شود در میوه‌هایی كه رنگ‌آوری شده باشد،
رنگ قهوه‌ای سوخته دارد و مثل میوه آخر فصل كم آب است.
رسیده کردن میوه‌های نارس و کال با روش سنتی و مدرن
به اعتقاد برخی از انبار‌دارها، اگر گاز و دمای استاندارد در این اتاق‌ها به‌كار گرفته شود، میوه‌های فرآوری‌شده با كیفیت خواهد بود اما انبارداران غالبا دانش كافی برای انجام این فرایند را نداشته و از گاز‌های غیراستاندارد و دمای بسیار بالا استفاده می‌كنند. چیدن پرتقال پیش از رسیدن بر سر درخت روش قدیمی و مرسومی است.
باغداران شمال كشور مركبات را بعضا یك ماه زودتر از موعد می‌چینند
و در سردخانه‌های سنتی و یا مدرن نگهداری می‌كنند.
ـ در روش سنتی برای این كه پرتقال رطوبت
خود را از دست ندهد، به روش دستی میوه را خیس می‌كنند و با موم مانع از دست رفتن
رطوبت پرتقال می‌شوند. این روش همزمان باعث می‌شود پرتقال از درون كال بماند و از
بیرون نارنجی شود.
ـ در روش جدید، تجهیزات به‌گونه‌ای است
كه رطوبت از میوه خارج نمی‌شود و نیاز به خیس‌كردن ندارد ولی كماكان مزه میوه كال
می‌ماند.
گونه‌های جدید پرتقال‌های زودرس
از سوی دیگر حدود 10سال است كه با تغییر ژنتیك و قلمه‌زدن میوه‌های
داخلی با میوه‌های وارداتی، گونه‌های جدیدی از پرتقال‌های زودرس در كشور كاشته می‌شود.
نمونه‌های تغییر‌یافته پرتقال‌های تامسون، واشنگتنی، توسرخ واشنگتنی و شهسواری نیز
در بازار یافت می‌شود كه در فصول مختلف سال بار می‌دهد. هر چه پرتقال پوست نازك‌تری
داشته باشد، زودتر به بار می‌نشیند و زودتر نیز فاسد می‌شود.
دلایل زود چیدن مركبات از روی درختان چیست؟
محمدرضا شیران، سرپرست معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشكی
مازندران گفت: استان‌های گیلان و مازندران از تأمین‌كنندگان اصلی پرتقال مصرفی
داخل كشور هستند. استانداردسازی انبارها در استان مازندران از سال 94 شروع شده و
همچنان ادامه دارد. گاز اتیلن از سال‌ها پیش برای رنگ‌دار كردن پرتقال استفاده می‌شد
ولی باید به اندازه معین از آن استفاده كرد. هنوز همه انبارها تحت نظارت دانشگاه‌های
علوم پزشكی قرار نگرفته‌اند.
وی در مورد دلایل زود چیدن مركبات از
روی درختان گفت: تغییرات ناگهانی آب و هوا در مازندران و منافع اقتصادی یك عده
باعث چیدن زودهنگام میوه می‌شود. حدود 20درصد از انبارها هنوز به روش‌های قدیمی و
بدون نظارت میوه را حرارت می‌دهند ولی از آن‌جایی كه استاندار و جهادكشاورزی و
وزارت صنعت و معدن به دنبال استانداردسازی در این زمینه هستند، برنامه‌ریزی
برای پوشش صددرصدی در حال انجام است.
عوارض مصرف گاز اتیلن
باغدارها نیز از گاز اتیلن استفاده می‌كنند ولی این گاز باید خالص و به میزان مشخصی استفاده شود. هنوز تحقیقی در مورد عوارض بلندمدت حدمجاز و غیرمجاز استفاده از این گاز روی بدن انسان نشده است. دانشگاه‌های علوم پزشكی در استان‌های مازندران و گیلان به صورت موردی و همیشه محصولات بازار را آزمایش می‌كنند تا علاوه بر سنجش میزان استفاده از گاز اتیلن، درصورت استفاده از قارچ‌كش‌ها و واكس‌های غیراستاندارد مانع از فروش و عرضه محصولات به مصرف‌كننده شوند.
پرتقال تنها میوه‌ای است که نارس چیده می‌شود؟
پرتقال تنها میوه‌ای نیست كه نارس چیده و در فرایندی شیمیایی زودتر به بازار عرضه می‌شود. خرمالو نیز از میوه‌هایی است كه مصرف‌كننده به جای زمستان در ابتدای پاییز مزه آن را می‌چشد. گوگردی كه به این میوه زده می‌شود، بافت درون میوه را به هم می‌ریزد و فقط كالبد بیرونی میوه را رسیده و خوشرنگ نشان می‌دهد. به گفته یكی از باغداران، این روش برای خرمالوهای ریز انجام نمی‌شود و برای دلال‌ها فرآوری خرمالوهای درشت و مجلسی صرفه اقتصادی دارد.