یاسمین رضوی
آرزو و یا جاه‌طلبی‌ها، ما را برای رسیدن به اهداف زندگی‌مان کمک می‌کنند. در واقع آرزوها، آن افقی هستند که با اهداف که در زندگی مشخص می‌کنیم، می‌خواهیم به آن‌ها برسیم.
در حالی که اغلب «آرزو» را مترادف با هدف در نظر می‌گیرند، اما تفاوت‌های مهمی بین این دو وجود دارد. اهداف، آن دسته از خواسته‌هایی هستند که برای به دست آوردنشان، اقداماتی را در نظر می‌گریم، اقداماتی کوتاه‌مدت، میان‌مدت یا بلندمدت. اما آرزوها تمرکزشان بر آینده‌ای اغلب، بسیار دور است. معمولا آرزوها عمومیت بیشتری دارند.
در این نوشتار می‌خواهیم به انواع آرزو، نقش آن‌ها در زندگی و دستیابی به اهداف و کارکردشان بر سلامت روان و دستیابی به موفقیت، بپردازیم.
نشانه‌های افرادی که آرزوهای دور و درازی دارند
برخی از مردم آرزوهای ساده‌ای دارند که معمولا با متمرکز شدن بر اهداف‌شان، می‌توانند با راهکارهایی نسبتا ساده به آن‌ها برسند. برخی دیگر اما آرزوهایی بزرگ و دورتری دارند که برای دستیابی به آن‌ها باید کارهایی را انجام داد که اغلب مردم یا از زیر بار آن در می‌روند یا تنها رؤیایش را در سر می‌پرورانند.
نشانه‌هایی که می‌گویند شما آرزوهای بزرگی در سر دارید عبارتند از:
خیال‌پردازی در مورد اهداف بزرگ
همیشه به گام بعدی خود در جهت رسیدن به رؤیاهایتان فکر می‌کنید
تصویر کلی از آرزویتان در ذهن دارید
نقاط ضعفتان را مرتب بررسی می‌کنید تا قوی‌تر شوید
سخت تلاش می‌کنید تا بهترین نسخه از خودتان تبدیل شوید
همه شما را به «بلندپروازی» می‌شناسند
احساس ارزشمندی
سطح آرزوی افراد با احساس ارزشمندی در آن‌ها مرتبط است. داشتن اهداف بزرگ می‌تواند انگیزه‌بخش باشد و ممکن است نشان دهد که فرد به توانایی خود در دستیابی به آن‌ها اعتقاد قوی دارد. اهداف کم‌ارزش می‌تواند به دستاوردهای کوچک منجر شود و این نشان از عدم اعتمادبه‌نفس فرد دارد.
انواع آرزوها
محققان می‌گویند دو نوع اصلی از آرزو وجود دارد:
آرزوهای ذاتی: آن‌هایی که به برآوردن نیازهای روانی کمک می‌کنند. این اهداف نقش مهمی در افزایش رفاه افراد دارند. این آرزوها شامل «روابط معنادار» «رشد شخصی» و «مشارکت‌های اجتماعی است»
آرزوهای بیرونی: آرزوهای بیرونی گاهی به رفاه آسیب می‌زنند و منابعی را مصرف می‌کنند که به سمت آرزوهای ذاتی هدایت شوند و اغلب به سمت دستیابی به ثروت و شهرت متمایل اند.
آرزوهای بیرونی:
1ـ آرزوهای مالی: آرزوهای مربوط به پول که بین افراد متداول است و بر دستیابی به یک هدف مالی مثل استقلال مالی یا به دست آوردن مقدار مشخصی پول، تمرکز دارد.
2ـ آرزوهای شهرت: مورد احترام و توجه بقیه بودن یک هدف رایج بیرونی است. فرد می‌تواند این آرزو را در سطح جهانی داشته باشد، آنقدر که بخواهد تمام دنیا او را بشناسند یا اینکه آرزوی بیرونی‌اش کوچکتر بوده و به شناخته شدن و محبوبیت در یک گروه اجتماعی کوچک تمرکز کند.
نکته طلایی: آرزوهای مالی، رایج و معمول اند. اما اغلب نتایج منفی به‌دنبال دارند. تحقیقات نشان می‌دهند افرادی که ارزش خود را بر اساس موفقیت‌های مالی می‌سنجند، بیشتر مستعد استرس و اضطراب و کاهش استقلال هستند.
آرزوهای ذاتی
همان طور که اشاره شد، آرزوهای ذاتی بر داشتن روابط معنادار با دیگران، مشارکت در اجتماع و مولد بودن و داشتن رفاه جسمی و روانی (سلامتی) و رشد شخصیتی متمرکز است.
1ـ آرزوهای اجتماعی: این آرزوها بر کارهایی مانند دوست‌یابی، ایجاد روابط، داوطلب شدن برای یک هدف یا انجام کاری برای کمک به جامعه متمرکز است.
2ـ آرزوهای خانوادگی: آرزوهایی که بر شروع یک رابطه، ازدواج و بچه‌دار شدن و ساختن خانواده تمرکز دارد.
3ـ آرزوهای مهارتی: گاهی آرزوهای ما متمرکز بر به دست آوردن یک نوع مهارت یا استعداد خاص در کاری است. به‌عنوان مثال فردی آرزو دارد که بر زبان خارجی‌ای تسلط پیدا کرده یا موسیقی‌دان بزرگی شود.
چگونه آرزوهایمان را توسعه دهیم؟
برای داشتن لیست درست و سازنده از آرزوها و البته رسیدن به آن‌ها می‌بایست به نکاتی دقت کنید. فراموش نکنید که منابع الهام‌بخش زندگی در افراد مختلف اند، بنابراین اینکه فردی آرزوی شهادت داشته باشد، نباید عجیب به نظر برسد.
ـ سؤال بپرسید: از خودتان بپرسید که امیدوارید روزی چه چیزهایی را تجربه کنید؟ چه فعالیت‌هایی را دنبال کنید که بیشتر احساس هیجان و اشتیاق و انگیزه در وجودتان بکارد؟ فکر کردن به رؤیاها و علایقتان می‌تواند به شما در مورد نوع چیزهایی که ممکن است به‌دنبال آن‌ها باشید، کمک کنند.
ـ به خودتان زمان بدهی: نکته‌ای را که باید به‌خاطر بسپارید این است که گرچه آرزوها می‌توانند انگیزه دهنده و الهام بخش باشند، اما نیازی نیست به خودتان فشار بیاورید تا همه‌چیز را همین حالا مشخص کنید. در عوض به خودتان فرصت یادگیری و رشد بدهید. چیزهای جدید را امتحان کنید. اطلاعاتی درباره خودتان جمع‌آوری کنید و سپس به این فکر کنید که آموخته‌های شما چگونه می‌تواند در تعیین و رسیدن به آرزوهایتان مؤثر باشند
ـ خودتان را با دیگران مقایسه کنید: برای اینکه آرزوی شما مهم و قابل پیگیری باشد نیازی نیست که حتما زیادی بزرگ باشد. افرادی دیگر ممکن است آرزوهای بزرگی داشته باشند که البته نیاز زندگی خودشان است. بر روی آرزوهایی تمرکز کنید که کمک می‌کند احساس رضایت بیشتری از زندگی داشته باشید.
ـ هدفتان را پیدا کنید: تعیین آنچه به زندگی شما معنا و هدف می‌بخشد می‌تواند در توسعه آرزوهایتان نقش داشته باشد.
ـ با یک متخصص صحبت کنید: اینکه هیچ آرزویی ندارید و فکر کردن به هیچ دستاوردی شما را خوشحال نمی‌کند، ممکن است به یک مشکل وضعیت روانی مرتبط باشد، اضطراب، افسردگی و...! اگر برای داشتن انگیزه تلاش می‌کنید یا علاقه‌تان را نسبت به کارهایی که تا پیش از این از آن‌ها لذت می‌بردید، از دست داده‌اید، مهم است که با یک متخصص، مشاور یا روانشناس صحبت کنید.
تأثیر آرزوها بر زندگی
آرزوهای ما هستند که انتخاب مسیر زندگی را روشن می‌کنند. چراکه ما می‌خواهیم به خواسته‌مان دست پیدا کنیم. به‌عنوان مثال فردی که می‌خواهد پزشک شود، در طول زندگی خود انتخاب‌های آموزشی ای انجام می‌دهد که در نهایت به آرزویش منتهی می‌شود؛ بنابراین شانس او را در رسیدن به آرزویش افزایش می‌دهد.
آرزوها همچنین می‌توانند به زندگی هدف و معنا بدهند. افقی که به آن امیدی دارید و می‌خواهید به‌دنبالش باشید. اینکه برای آینده‌تان چشم‌اندازی داشته باشید به شما کمک می‌کند که انگیزه‌تان افزایش پیدا کند. داشتن تصویر کلی از آنچه در آینده می‌خواهید باشید، تمرکزتان را بالا می‌برد تا در نهایت رؤیایتان محقق شود.
نکاتی برای رسیدن به آرزوها
1ـ خودآگاه باشید؛ خودآگاهی به شما کمک می‌کند که به آرزوهای ذاتی تمایل داشته باشید و این به سلامت روان شما کمک کرده و مشخص است که هرچه فرد سلامت و اعتمادبه‌نفس بیشتری داشته باشد، بهتر می‌تواند در مسیر آرزوهایش قدم بردارد.
2ـ از تغییر استقبال کنید؛ همه آرزوهای ما محقق نمی‌شوند. گاهی اوقات شرایط تغییر می‌کند و یا متوجه می‌شویم که آرزوی قبلی چیزی نیست که واقعا دنبالش باشیم. انعطاف‌پذیری و استقبال از تغییر در اینجا به کمکتان می‌آید تا اهداف و آرزوهای جدیدی را بسازید و دنبالشان بروید.
3ـ کاری را انجام دهید که دوست دارید؛ قرار نیست شما به آرزوهای دیگران برسید. آرزو، همان چیزی است که دوستش داریم. پس کاری را دنبال کنید که دوستش دارید چون انگیزه ذاتی به‌همراه دارد و شرایط دشوار و مسیر پرتلاطم رسیدن به آرزو را برایتان هموار می‌کند.
آرزوهای مضر
آرزوها همیشه هم مفید نیستند، نشانه‌هایی که می‌گویند آرزویتان مضر است از این قرارند:
1ـ به‌دنبال چیزهایی هستید که از نظر جامعه و فرهنگ ایده‌آل است، بدون آنکه بدانید این آرزوها واقعا در شما احساس رضایت و خوشبختی ایجاد می‌کند یا خیر.
2ـ آرزوهای غیرواقعی و خارج از محدوده امکان
3ـ آرزوهایی که در زندگی روزمره‌تان تعارض ایجاد کرده و به روابط شما آسیب می‌رساند.
نکته مهم: آرزوها، محرک ما برای حرکت کردن هستند اما همیشه به‌طور کامل محقق نمی‌شوند. نکته قابل تأمل این است که ذهنتان را برای نرسیدن‌ها و نشدن‌ها باز نگه دارید و برای ادامه راه پس از شکست یا نرسیدن، برنامه‌ریزی داشته باشید.