مریم کمالی نژاد
چقدر برایمان مهم است که کودکی پرورش بدهیم که اهل شکرگزاری و قدردانی باشد؟ این نکته، یعنی آموزش شکرگزاری به کودکان هرگز دغدغه‌مان بوده است؟ یا اصلا به آن دقت نکرده‌ایم و گمانمان این است که بالأخره کودک یا به‌طور ذاتی یا آدم قدرشناس و شکرگزاری است یا نیست و از دست ما کاری برنمی‌آید. بسیاری از ما چنین فکری می‌کنیم، اگرچه که آن را به زبان نیاوریم.
با این حال همه ما می‌خواهیم که فرزندانی مهربان، مسئولیت‌پذیر و موفق تربیت کنیم. بهترین راه برای تربیت فرزندی با این خصوصیات، تمرین قدردانی است. قدردانی کردن به کودکان ما این امکان را می‌دهد که از زاویه‌ای دیگر به امکانات و خوبی‌هایی زندگی‌شان نگاه کنند. آن‌ها را وظیفه والدین، خالق و دیگران ندانسته و بدانند که همیشگی نیست، بلکه امتیازی است که به‌سختی به دست آمده است.
تمرین قدرشناسی و شکرگزاری باعث می‌شود که کودک ما هم‌زمان فروتنی را بیاموزد و طبق تحقیقات تمرین شکرگزاری، اثر مثبتی بر سلامت روان کودکان دارد.
شکرگزاری و کرونا
شکرگزاری همیشه خوب است. اما امسال و در این روزها بیش از هر زمان دیگری لازم است که با کودکمان درباره آن صحبت کنیم. کودکانی که تمام سال گذشته را تحت استرس بوده و اغلب وقتشان را با محدودیت و در خانه گذرانده و از دوست و هم‌بازی‌هایشان جدا شده‌اند. برخی از خانواده‌ها شغلشان را از دست داده‌اند و در آمدشان پایین آمده است. برخی دیگر به فقر رسیده‌اند و عده‌ای عزیزی را از دست داده‌اند یا خودشان با بیماری‌ای که بار روانی بسیار زیادی بر افراد دارد، دست‌وپنجه نرم کرده‌اند.
فرزند ما باید بداند که شکرگزاری مربوط به زمان‌هایی نیست که همه‌چیز در بهترین حالتش قرار دارد. در کنار بیماری زیستن و شکرگزار بودن هم الزامی است چراکه این کار به رفع استرس کودک کمک می‌کند.
آدم‌های شکرگزار
تحقیقات نشان داده است آدم‌هایی که اهل قدردانی از خالق و مخلوق هستند؛
در مقابل مشکلات بهتر عمل کرده و زود روحیه‌شان را از دست نمی‌دهد
کمتر در معرض احساس خشم و کینه هستند
روابط اجتماعی و عاطفی قوی و ماندگارتری را ایجاد می‌کنند
از زندگی‌شان احساس رضایت بیشتری دارند
کمتر دچار افسردگی می‌شوند
در تصمیم‌گیری بهتر عمل می‌کنند
کمتر دچار اضطراب می‌شوند
بدبین و منفی‌نگر نیستند و الگوهای فکری منفی کمتری دارند
بیشتر ورزش می‌کنند
فشار خونشان بالا نمی‌رود
التهاب کمتری در بدنشان وجود دارد
دردهای جسمی کمتری را تجربه می‌کنند
و در نهایت، خواب بهتری و کامل‌تری دارند.
تمرین شکرگزاری با کودکان
روش‌های بسیاری وجود دارد که می‌توانید با فرزندتان شکرگزاری را تمرین کنید. ممکن است این روش فرمایشی نبوده و خودتان آن را اختراع کرده باشید و منحصربه‌فرد باشد. اما در ادامه ما نیز به چند روش آن اشاره خواهیم کرد.
شکرگزاری در پایان شب
کودک هنوز آن‌قدر ذهن انتزاعی ندارد که درک کند چه چیزهایی در زندگی دارد که آن‌ها را مدیون خالق است. چه چیزهایی را به‌خاطر محبت و تلاش والدینش دارد و چه توجه‌هایی که بابتش باید از دیگران تشکر کند. اما ما به‌عنوان والد می‌توانیم او را به سمت شمردن نعمت‌ها و شکرگزار بودن بابتشان سوق بدهیم.
هر شب کنار تخت کودکتان بنشنید و از او بخواهید چیزهایی که امروز خوشحالش کرده است را برایتان بشمارد.
یک غذای خوشمزه، بازی کردن با پدر، وقتی از که از بازی خسته شد و آب خورد و... این کار هم به شما و هم به فرزندتان کمک بزرگی می‌کند. شمردن نعمات ما را از غفلت و ناشکری، دور کرده و به سمت قدردانی شکرگزاری سوق می‌دهد و همان طور که می‌دانیم اگر بابت چیزی تشکرکنیم، بیشترش را به دست می‌آوریم و اگر کفر نعمت کنیم، همان را هم از دست خواهیم داد. شکرگزاری، معجزات عجیبی با خود دارد که فقط کسانی که آن را تجربه کرده‌اند می‌توانند احساسش کنند.
دفتر شکرگزاری
داشتن یک دفتر شکرگزاری، با نقاشی و برچسب و مدادرنگی، می‌تواند به القای مفهوم شکرگزاری کمک بزرگی کند. کودکانی که نوشتن را یاد گرفته اند می‌توانند هر شب در دفترشان درباره شکرگزاری و نعماتی که بابتش قدردان هستند، بنویسند و بچه‌های کوچک‌تر به کمک بزرگترها این کار را انجام می‌دهند. ازشان بخواهید یک نقاشی درباره چیزی که بابتش قدردان هستند بکشند.
کمک به خیریه
شکرگزاری صرفا شمردن نعمات نیست. بلکه گسترش نعمت و متمایل کردن آن به سمت دیگرانی که کمتر دارند یا از آن محرومند هم هست. با کمک فرزندتان به خیریه‌ها کمک کنید. بهتر است که کمک‌ها صرفا مالی نباشد.
بسته‌بندی چند لوازم تحریر برای کودکان بی‌سرپرست. آماده کردن چند دست غذای گرم برای کودکان کار. کمک به ساختن پناهگاه برای کودکان بی‌پناه و... تمام این‌ها می‌تواند به کودکتان درس بزرگی را بدهد.
بخشیدن
این روزها کمد لباس بچه‌ها و گنجه اسباب‌بازی‌هایشان حسابی پروپیمان است. برای بعضی از بچه‌ها حتی دیگر نمی‌دانید چه هدیه‌ای می‌تواند تهیه کنید که بچه آن را نداشته باشد. از در و دیوار اسباب‌بازی و عروسک و ماشین و... می‌بارد. به بچه یاد بدهید که از وسایلی که نیاز ندارد و ازشان استفاده نمی‌کند یا حتی دوستش دارد اما می‌خواهد حال خوبش را با یکی دیگر هم به اشتراک بگذارد، بگذرد و ببخشد. نگهداری چندین دست لباس در انباری و دور ریختن اسباب‌بازی‌ها جز ضرر به محیط زیست و البته به حس قدرشناسی کودک، هیچ اثری دیگری ندارد.
الگوی خوبی باشید
اگر والدی هستید که بیش از شکرگذار و قدردان بودن، اهل نادیده گرفتن نعمات و غر زدنید، طبیعتا نباید توقع یک کودک شکرگذار و قدردان هم داشته باشید. این کودک همان چیزی را که می‌بیند تکرار می‌کند و البته در مقابل شما نیز هیچ حس قدردانی نخواهد داشت و همه زحماتی که برایش کشیده و می‌کشید را وظیفه‌تان می‌داند.
در دورهمی‌های خانوادگی، هنگامی‌که دارید شام می‌خورید یا جلوی تلوزیون نشسته‌اید و دسته‌جمعی فیلمی‌را تماشا کرده‌اید، با صدای بلند جملاتی که نشان از قدردان بودن است را به زبان بیاورید و نعماتی که در اطرافتان دارید را بشمارید؛ «از خدا بابت داشتن خانه‌ای آرام واقعا سپاسگزارم»
به کادر درمان احترام بگذارید و کمک کنید
در این روزهای بحرانی و سخت، کسانی هستند که به‌واسطه شغلشان و دیگرانی که تنها به پشتوانه اعتقاد و وجدانشان برای جامعه‌مان زحمت می‌کشند. کادر درمان، نیروهای جهادی، آتش‌نشان‌ها و... می‌توانید به‌همراه کودکتان بسته‌هایی آماده کنید و به این افراد هدیه کنید. هدیه دادن یک کیک خانگی به ایستگاه آتش‌نشانی مفاهیم زیادی را به فرزندتان منتقل می‌کند.
از کودکتان تشکر کنید
حتما بابت کارهای خوبی که کودکتان انجام می‌دهد، کمکی که بهتان می‌کند، حرفی که ازتان گوش کرده از او قدردانی کنید. اغلب گمان می‌کنید که تمرین قدردانی برای کودک یعنی اینکه کودک مدام در حال گفتن: «متشکرم» و سپاسگزارم به دیگران باشد، در حالی که هیچ‌کسی از او بابت کارهای خوبش لازم نیست تشکر کند، چون کودک است. بهترین راه تمرین قدردانی الگوبرداری است.