یاسمین رضوی
چشم به هم زدیم و یک سال دیگر هم گذشت. نود و نه هم دارد دست و پایش را جمع میکند که برود. نود و نهای که بسیار عجیب شروع شد و عجیبتر ادامه داد. ما را با مفهوم و شرایط جدید همهگیری آشنا کرد و دست و پایمان را بست و مختصات زندگیهایمان را زیر و رو کرد. البته هنوز هم اوضاع همین است و احتمالا همین خواهد بود. تعطیلات نوروز 1400 از راه میرسد و پیشبینیها میگویند درست مثل سال قبل، باید دیدوبازدید و مسافرت و رفتوآمدهای کمتری داشته باشیم. بنابراین زمان بیشتری داریم تا با اعضای خانواده در خانه سپری کنیم. اوایلی که کرونا شروع شده بود و ما الگویی به جز ووهان چین نداشتیم، میخواندیم که پس از سه ماه قرنطینه زوجهای زیادی در ووهان برای طلاق و جدایی اقدام کردهاند و شاید شگفتزده میشدیم که چرا زندگیهایشان تا این حد سست بوده و توصیف میکردیم که ما آرزو داریم همسرمان ساعتهای بیشتری در خانه باشد. اما حالا که یکسال گذشته و گاهوبیگاه با اعلام تعطیلیهای سراسری، تمام اعضای خانواده، امکان بیرون رفتن از خانه را ندارند و باید بیش از پیش در خانه و کنار هم باشند، میفهمیم که شرایط چقدر میتواند فرسایشی شود و حتی نسبت به زندگی مشترک دلسردمان کند.
ما در این نوشتار میخواهیم بگوییم در ایام نوروز که ساعتهای بیشتری را با هم میگذرانیم باید نسبت به کلمات و جملاتی که به کار میبریم حساسیت بیشتری داشته باشیم. کلمات قدرت زیادی دارند میتوانند سراسر احساسات یک آدم را متحول کنند. در ادامه خواهیم گفت چه جملاتی هستند که تحت هیچ شرایطی نباید از زبان تان ادا شده و به همسرتان بگویید. برای حفظ زندگی و آرامش تان در ایام نوروز و در طول سال به این توصیهها دقت کنید.
مطلقانگاری نکنید
کلیه مشاورین ازدواج و مربیان کارگاههای زوج درمانی معتقدند که باید قید مطلقانگاری را بزنید و از کلماتی که نشان دهنده این طرز فکر است، دوری کنید؛ بنابراین از کلمات «هرگز» «همیشه» برای توصیف خصوصیات اخلاقی همسرتان و شرایط زندگی مشترکتان استفاده نکنید. ما درک میکنیم که ممکن است شما عصبانی یا ناامید باشید و نکات مثبت زندگی به چشمتان نیاید. اما مطلقانگاری فرد مقابل شما را نسبت بهتان ناامیدتر میکند.
به واقعیتها پایبند باشید تا طرف مقابل خیلی سریع وارد فاز دفاعی نشود. درباره آنچه آزارتان میدهد صادق باشید نه مطلق انگار. «تو همیشه دوستات رو به من ترجیح میدی» «تو هرگز به خانوادهات اهمیت نمیدی» بهجای این جملات میتوانید بگویید: «تو این هفته سه بار دوستت را دیدی و قرار ملاقات گذاشتی، اما خودمان نیم ساعت هم خلوت مشترک نداشتیم که صحبت کنیم»
ساکت باش
گفتن «خفه شو» یا «حرف نزن» در وسط مشاجره میتواند همسرتان را به شدت آزرده کند. این جمله تهاجمیاست و نباید تحت هیچ شرایطی از آن استفاده کنید. اما شاید واقعا تمام چیزی که میخواهید این است که صدایی نشنوید و بحث تمام شود. خب همین را بگویید: «الان دیگه دربارهاش صحبت نکنیم، بعدا دوباره ادامه میدهیم»
تو بابام نیستی / تو مامانم نیستی
این جملات بین زوجینی که روابط صمیمانه و حمایتی بیشتری دارند و البته معمولا به کنترلگری ختم میشود، رایج است. «تو بابام نیستی که میخوای...» بهتر است این جملات را به همسرتان نگویید. همسران هرگز علاقهای ندارند که با والدینتان مقایسهشان کنید. کافی است به جای این جمله بگویید: ترجیح میدهم این کار را انجام ندهی»
خشونت عاطفی ممنوع
خشونت تنها کتک زدن نیست. هر نوع کلمه ای که از دهانتان خارج میشود و نشانهاش شخصیت طرف مقابل باشد و شخصیت او را نشانه بگیرد، خشونت محسوب میشود. فارغ از اینکه شما چقدر ناراحت و دلزده هستید، نباید خشونت عاطفی داشته باشید. گفتن جملاتی مثل: «تو یک احمق بیاعتمادبهنفسی» «تو بیعرضه و نابلدی» این جملات هیچ اثر مثبتی ندارند جز خرد کردن شخصیت همسرتان و کوچک کردنش. این جملات تنش بین تان را بیشتر و بیشتر میکند و محبت بینتان را تحتشعاع قرار میدهند.
طلاق
وقتی کلمهای از دهانمان خارج میشود، بار معنایی دارد. این را همهمان میدانیم. درست مثل وقتی که زنگی زده شده و دیگر نمیتوان صدایش را بازگرداند و خاموشش کرد. پس باید مراقب باشید که چه کلمهای و با چه بار معنایی و عاطفیای از زبان شما شنیده میشود. گفتن کلمه طلاق، نباید تحت هیچ شرایطی بهعنوان تهدید، شوخی یا هر نیت دیگری به زبان بیاید و بههیچوجه به ابزاری برای کنترل همسرتان تبدیل شود.
رقتانگیری، چندشآوری
برچسب زدن به همسر، همان قدر آسیبزاست که به کودکان. ما هرگز به یک کودک نمیگوییم: تو چقدر دزدی! چون میدانیم اگر به او گفتیم دزد، هیچ بعید نیست که او در آینده به یک دزد تبدیل شود. وقتی به شخصی برچسب میزنیم او سریع در لاک تدافعی فرو میرود، در حالیکه شما میخواهید او را تغییر دهید.
باید انجامش دهی
هرگز به همسرتان امرو نهی نکنید. کاری که با کودکان میکنید. فقط کودکان هستند که مورد خطاب دستورات و امر و نهی ما قرار میگیرند، نه همسران. بسیاری از زنان متأسفانه به این موضوع دقت نمیکنند. تعادل رابطه زوجین بر احترام و درک متقابل است و نه دستور دادن و «باید فلان کار را بکنی»
کمتر دروغ بگو
اعتماد ستون رابطه است. اگر اعتماد متقابلتان را به هر دلیلی خدشه دار کنید، خیمه ی رابطه فرو میپاشد. پس بهجای گفتن: تو دروغگویی در حالیکه گمان میکنید او مشغول گفتن چیزی است که واقعیت ندارد، بهتر است بگویید: من گمان میکنم برای گفتن کل داستان به من، مشکلی وجود دارد» این جمله کمتر تهاجمی و اتهامی است و التهاب کمتری ایجاد میکند. بهجای اینکه مدام با کلماتمان توی سر طرف مقابل شلیک کنیم بهتر است فقط چیزی که واقعیت دارد را با کلماتی درست توصیف کنیم.
از ما گذشته
هرگز و در هیچ برهه از زندگی با خود یا همسرتان نگویید: «دیگه از ما گذشته این حرفها» این جمله معانی متفاوتی با خود به همراه دارد، این قبیل جملات یعنی دیگر نیازی نیست به هم ابراز احساسات کنیم، حتی زشت و ناپسند است که قربان صدقه هم برویم یا روابط رمانتیکی با هم داشته باشیم. در هیچ شرایطی ابراز احساسات، احترام و محبت را کنار نگذارید.
عشق همسرتان را محک نزنید
این رفتار ویژه روابط نوپا و خام است که معمولا یک طرف رابطه تلاش میکند طرف مقابل عشقش را ثابت کند. هرگز این رفتار را انجام ندهید که با تحت فشار قرار دادن شریک زندگیتان با انجام دادن یا ندادن کاری، عشقش را ثابت کنید. شریک زندگی شما نباید برای اثبات عشقش احساس کند که در حال محاکمه شدن است. بهجای گفتن: «اگه منو دوست داری پس قرار امشب با دوستات رو کنسل کن و بمون خونه» بگویید: «خیلی دلم برای یه شام خوردن با هم و وقتگذرونی تنهایی تنگ شده، دوست دارم آخر هفته این برنامه رو داشته باشیم»