بیشتر اوقات نمیدانیم علت سقط جنین دقیقا چیست، در عوض معمولا به ریسک فاکتورهایی که احتمال سقط جنین را افزایش میدهند توجه میکنیم؛ اما واقعیت این است که ریسکفاکتورهای سقط جنین تا حدود زیادی پیچیدهاند.
جالب است بدانید خیلی از خانمهایی که سقط جنین میکنند، پیش از این اتفاق، هیچ ریسک فاکتوری ندارند؛ اما در مقابل بعضی از خانمهایی که دارای خیلی از عوامل زمینهساز سقط جنین هستند، در نهایت یک بارداری کامل و بیعیب را پشت سر میگذارند. علاوه بر این، در بیشتر موارد، حتی کسی که احتمال سقط جنینش بالاست، بیشتر احتمال دارد که یک بارداری نرمال داشته باشد تا اینکه سقط جنین کند.
بهطور کلی، به غیر از ریسکفاکتورهای قابل کنترل سبک زندگی که احتمال سقط جنین را افزایش میدهند، مانند سیگار کشیدن، خانمها کار زیادی نمیتوانند انجام دهند تا بر نتیجه بارداری خود اثر بگذارند.
ریسکفاکتورهای سقط جنین
علاوه بر اینکه شما باید تفاوت بین ریسکفاکتورهای سقط جنین و علتهای این اتفاق را بدانید، لازم است تفاوتهای ریسکفاکتورهای سقط جنین را با علائم آن نیز تشخیص دهید، زیرا این وجه تمایز میتواند گیجکننده باشد. کسی که علائم سقط جنین را دارد در معرض سقط جنین است. از آنجایی که بیشتر علائم سقط جنین قطعی و کاملا مشخص نیستند، به گفته پزشکان این علائم «تهدید به سقط» نامیده میشوند.
علائم سقط جنین فاکتورهایی در یک بارداری هستند که ممکن است نشاندهنده این باشند که سقط جنین در شرف وقوع است. ما از عبارت ریسکفاکتور برای بیان فاکتورهایی استفاده میکنیم که پیش از بارداری و حین بارداری وجود دارند و میتوانند با افزایش احتمال سقط جنین در آینده مرتبط باشند.
بیشتر موارد سقط جنین نتیجه ناهنجاریهای تصادفی کروموزومی هستند و خطر تکوین یک جنین با ناهنجاریهای کروموزومی با بالاتر رفتن سن مادر افزایش مییابد.
انواع ریسکفاکتورهای سقط جنین
ریسک فاکتورهای سقط جنین چند نوع گوناگون دارند و این ریسکفاکتورها میتوانند شامل مادر، جنین یا هر دو شوند. بیماریهای مادر نیز میتوانند ریسک سقط جنین را افزایش دهند، همانطور که وقوع ناهنجاریهای کروموزومی در جنین میتوانند احتمال سقط جنین را بالا ببرند.
فاکتورهای مربوط به سبک زندگی نیز در احتمال سقط جنین نقش دارند، برخی از این ریسک فاکتورها قابل کنترلاند، مثلا سیگار کشیدن، در حالی که برخی دیگر تحت کنترل ما نیستند، مثلا استرس زیاد ناشی از شرایط و حوادثی که فراتر از کنترل ما هستند. برخی از انواع ریسک فاکتورها میتوانند همزمان روی دهند. مثلا ناهنجاریهای کروموزومی (ژنتیکی) در کودک با افزایش احتمال سقط جنین مرتبط هستند، از آن طرف این ناهنجاریها با بالا بودن سن مادر نیز ارتباط دارند.
عوامل بالقوه برای سقط جنین
ـ سن مادر (جوانتر از 15 سال و مسنتر از 35 سال)
ـ مشکلاتی در بارداریهای پیشین مثلا سابقه سقط جنین
ـ باردار شدن بعد از یک دوره ناباروری
ـ داشتن اضافه وزن یا کمبود وزن شدید
ـ بیماریهای مزمن مانند دیابت کنترل نشده و بیماریهای مربوط به تیروئید
ـ بیماریهای منتقله از راه زناشوئی
ـ برخی از عفونتهای باکتریایی یا ویروسی حین بارداری
ـ ناهنجاریهای شکل رحم مثل سپتوم، ریسک فاکتوری برای سقط جنین است. زنانی که ناهنجاریهایی در شکل رحم دارند پیش از اینکه این مشکل تشخیص داده شود دچار سقطجنینهای مکرر میشوند.
سبک زندگی
گاهی یک سری از فاکتورها در سبک زندگی ممکن است احتمال سقط جنین را افزایش دهند. این فاکتورها معمولا بهخودیخود دلیل سقط جنین نیستند، زیرا خیلی از افرادی که این فاکتورها را دارند سقط جنین نمیکنند، اما این فاکتورها میتوانند احتمال از دست رفتن یک بارداری را افزایش دهند.
ـ اعتیاد به مواد مخدر
ـ سیگار کشیدن (هم مادر و هم پدر)
ـ قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی به دلایل شغلی
ـ استفاده از یک سری از داروها و مسکنها حین بارداری
ـ استفاده از برخی از گیاهان در بارداری
دیگرعوامل مرتبط
با توجه به مطالعاتی که همچنان در حال انجامند، برخی از فاکتورها ممکن است با افزایش ریسک سقط جنین مرتبط باشند یا مرتبط نباشند. فاکتورهای زیر گاهی در یک مطالعه جزء ریسکفاکتورها قرار میگیرند و در مطالعاتی دیگر نه. جامعه پزشکی نیز هنوز بر سر این مسئله بحث و جدل دارد که آیا بین فاکتورهای زیر و از دست رفتن بارداری ارتباطی وجود دارد یا خیر:
ـ مصرف زیاد کافئین
ـ استرس و اضطراب مزمن
ـ قرار گرفتن در معرض سطوح پایینی از تشعشعات
ـ ورزشهای سنگین و شدید
بعضی از فاکتورهایی که در بالا گفتیم، ریسکفاکتورهای قابل توجهتر برای سقط جنین هستند، در حالیکه دیگر فاکتورها چندان ارتباط محکمی با این اتفاق ندارند.
اگر سابقه سقط جنین داشته باشید، شاید این سؤال برایتان مطرح شود که آیا احتمال دارد این اتفاق دوباره برایتان پیش بیاید یا نه.
چند نکته
مهم است که بدانید نکات گفته شده چیزهایی هستند که به افراد کمک میکنند نسبت به برخی از ریسکفاکتورهای سقط جنین آگاهی پیدا کنند و احتمالا هر وقت لازم است تغییرات لازم در سبک زندگی خود را ایجاد کنند، اما سرزنش کردن مجاز نیست.
از لحاظ علمی و پژوهشی بروزسقط جنین یا بارداری سالم صورتی دوگانه دارد؛ همان طور که در ابتدای مطلب گفته شد، بیشتر افرادی که سقط جنین میکنند، ریسک فاکتور قابل توجهی ندارند و خیلی از خانمهایی که دارای چند ریسک فاکتور سقط جنین هستند، یک بارداری سالم و بیعیب را پشت سر میگذارند و کودکانی نرمال به دنیا میآورند.