تصور کنید کودکتان عادت کرده با خوردن پستانک به خواب رود و شما در نیمههای شب با هر بار افتادن پستانک از دهان کودک و بیدار شدنش، مجبور باشید بیدار شوید و برای ساکت کردن گریهاش دوباره پستانک را به دهان کودک بگذارید.
بچهها با گریه کردن ارتباط برقرار میکنند. گاهی هم فقط گریه میکنند تا آرام شوند و بهدنبال چیزی میگردند تا آرامشان کند. پدر و مادر همیشه نمیتوانند کنار بچه باشند و به همین دلیل چیزی مانند پستانک ساخته شده تا بچهها را کمیسرگرم کند و مادر خسته از نگهداری کودک بتواند کمیاستراحت کند.
اما مشکل اینجاست که گاهیاین جایگزین گولزنک میتواند جای مادر و بقیه سرگرمیهای محیط را بگیرد و باعث اعتیاد بچه به پستانک شود. پستانک ممکن است بهترین وسیله برای آرام کردن یک نوزاد باشد؛ ولی با بزرگتر شدن بچه و رسیدنش به دوران نوپایی دیگر استفاده دائم از پستانک چندان مناسب نیست. اعتیاد به پستانک دراین زمان باعث میشود کودک زمان کمتری دهانش خالی باشد و همان صداهای نامفهوم را ایجاد کند و بهاصطلاح تمرین حرف زدن کند. خوردن پستانک برای کودکانی که مشکلاتی در زمینه حرف زدن دارند عوارض بیشتری دارد و توصیه نمیشود.
گرفتن پستانک از دهان بچه وترک عادت پستانک آرامآرام و بهتدریج باید انجام شود. یکی از دلایل کنار گذاشتن پستانک دراین سن این است که مکیدن یک شی مثل آن، یا انگشت دست در طولانی مدت، آن هم هنگامیکه دندانها در حال در آمدن هستند، میتواند باعث تغییر شکل دندانها و نحوه رشد آنها شود.
مزایا
1ـ پستانک، کودکان بیقرار را آرام میکند. بعضی از نوزادان با مکیدن چیزی آرام میشوند.
2ـ پستانک روشی برای ایجاد حواسپرتی موقت است. زمانی که کودک گرسنه است تا آماده شدن برای شیر دادن و یا درست کردن شیشه شیر برای او میتوان پستانک را واسطه قرار داد. همچنین در هنگام تزریق واکسن و... میتواند کودک را تا حدودی آرام کند.
3ـ پستانک به خوابیدن کودک کمک میکند.
4ـ پستانک خطر بروز «سندرم مرگ ناگهانی نوزاد» را کاهش میدهد. استفاده از پستانک در هنگام خواب باعث کاهش بروز این سندروم میشود.
5ـ پستانک دورانداختنی است. اگر زمانی رسیده که کودک باید این عادت را ترک کند، شما میتوانید بهراحتی پستانک را دور بیاندازید، ولی اگر کودک عادت به مکیدن انگشتان داشته باشد ترک آن بسیار مشکل تر است.
معایب
1ـ زود استفاده کردن از پستانک باعث ایجاد اختلال در شیردهی میشود. مکیدن پستانک متفاوت از مکیدن پستان یا شیشه شیر است. نوزادی که از همان ابتدا به مکیدن پستانک عادت میکند، در مکیدن صحیح پستان مادر دچار مشکل خواهد شد.
2ـ کودک وابسته به پستانک میشود. اگر کودک از پستانک در هنگام خواب استفاد کند، چنانچه نیمهشب از دهان وی بیفتد با گریه از خواب بیدار میشود.
3ـ پستانک خطر ابتلا به عفونت گوش میانی را افزایش میدهد. البته باید گفت که سرعت ابتلا به عفونت گوش میانی از زمان تولد تا ۶ ماهگی بسیار اندک است واین درست زمانی است که خطر بروز ناگهانی سندرم مرگ نوزاد بالا میباشد.
4ـ استفاده ی دراز مدت از پستانک باعث بروز مشکلات دندانی میشود. استفاده معمولی از این وسیله در اولین سالهای تولد، مشکل جدی برای دندانهاایجاد نمیکند. اما اگر کودک بهطور مداوم از پستانک استفاده کند، بهمرور زمان دندانهای جلو و بالا به سمت بیرون کج شده و فک بالا و پایین ناهمتراز میشوند.
دادن پستانک به نوزاد (در صورتی که شما آگاهانه تشخیص میدهید که به نفع اوست نه به نفع خودتان!) اشکالی ندارد ولی نباید جایگزین شیردادن و نوازش کردن نوزاد شود.
این کاملا به شما و نوزاد شما بستگی دارد. نوزادان عاشق مکیدن هستند. از نوزادان در حال مکیدن شست در داخل رحم عکس گرفتهاند. ولی اکثر نوزادان با خوردن شیر و با حرکت گهواره کاملا راضی میشوند و هرگز به پستانک نیاز نخواهند داشت.
نوزادی که به نظر میرسد تمایل
داشته باشد بلافاصله پس از خوردن شیر مجددا پستان بگیرد (البته در صورتی که حداقل
به مدت ۱۰ دقیقه صدای بلعیدن شیر شنیده شود و مطمئن باشید که سیر است) یا یک شیشه
دیگر را مصرف کند ممکن است احتیاج به مکیدن چیز دیگری داشته باشد.
چنین
نوزادی با پستانک راضی خواهد شد. دادن پستانک به نوزاد (در صورتی که شما آگاهانه
تشخیص میدهید که به نفع اوست نه به نفع خودتان!) اشکالی ندارد ولی نباید
جایگزین شیردادن و نوازش کردن نوزاد شود.
بعضی از والدین از تصور اینکه
یک کودک ۳ ساله با پستانک دور خانه راه برود خوششان نمیاید. ولی در صورتی که شما
آگاهانه تصمیم گیری کنید و فقط وقتی که نوزادتان واقعاً به پستانک احتیاج دارد، در
اختیارش قرار دهید، بعید است که وابستگی شدید به آن پیدا کند.
وسیلهای اضافی برای نوزادانی که زودتر از موقع به دنیا میآیند
اگر نوزاد شما زودتر از موقع دنیا آمده است ممکن است پستانک به نحو غیرمنتظرهای برایش سودمند باشد. بعضی از تحقیقات نشان میدهند که نوزادان نارس که پستانک میمکند بهتر رشد میکنند.
آیا استفاده از پستانک در کودکی که با شیرمادر تغذیه میشود ذهن او را مشوش میکند؟
اگر نوزاد را با شیر مادر تغذیه میکنید بهتر است از مصرف پستانک اجتناب ورزید تا وقتی که نوزاد یاد بگیرد که خوب به سینه بچسبد و آنرا بمکد و شیر شما نیز کافی باشد.
از آنجا که پایه پستانک از سینه شما باریکتر است اگر نوزاد قبل از عادت کافی به سینه مادر پستانک بمکد ممکن است ذهنش مشوش شود.
تداخل پستانک با تکامل دندانها
احتمال آنکه کودک شما آنقدر پستانک بمکد تا تکامل صحیح دندانهایش را مورد تهدید قرار دهد بسیار کم است زیرا دندانهای دائم معمولا تا حدود ۵ ـ ۶ سالگی ظاهر نمیشوند.
بررسیها نشان میدهد که نوزادان بهتر است به پشت بخوابند نه به پهلو، همچنین دیده شده که استفاده از پستانک از مرگ ناگهانی نوزادان جلوگیری میکند.
مرگ ناگهانی نوزادان در اولین سال زندگی، سومین علت مرگومیر نوزادان در آمریکاست که سالانه موجب مرگ بیش از ۲۵۰۰ نوزاد میشود.
خوابیدن به پهلو حالتی بیثبات است و احتمال اینکه نوزاد بچرخد و روی شکمش بخوابد زیاد است کهاین حالت برای نوزادایجاد خطر میکند.
هنوز علت مشخصی برای مرگ ناگهانی نوزادان یافت نشده ولی خوابیدن به پهلو یا روی شکم، خوابیدن روی سطح نرم، سیگار کشیدن در دوران بارداری، حاملگی در سن پایین و تولد نوزاد با وزن کم، همگی از عواملی هستند که خطر ایجاد مرگ ناگهانی نوزادان را افزایش میدهند. در بررسیهای جدید نیز مشاهده شده که استفاده کودک از پستانک نیز به دلایلی ناشناخته این خطر را کم میکند.
چطور پستانک را از کودک بگیریم؟
برای گرفتن پستانک از کودکاین نکات را رعایت کنید:
سعی کنید زمان دسترسی به پستانک را کاهش دهید و به شبها و زمان خواب محدود کنید، سپس بهتدریج کودک را قانع کنید که تا بدون آن بخوابد.
کودکتان را وادارید که پستانک را با یک بازی، کتاب یا اسباب بازی که لذتبخشتر و خلاقتر است معاوضه کند.
کودک را وادارید که وقتش را با دیگر کودکانی بگذراند که دیگر از پستانک استفاده نمیکند.
به کودک توضیح دهید که پستانک مربوط به دوران بچگی است و اکنون که او بزرگتر شده است دیگر به آن نیازی ندارد.