عاطفه میرافضل
گاهی اوقات حذف بعضی از موجوداتی که به نظر ما مزاحم هستند، باعث به وجود آمدن مشکلات بزرگتر بعدی میشود، درست مانند طرح از بین بردن پرندگان در چین که برای جلوگیری از قحطی طرحریزی شد اما خودش بزرگترین قحطی تاریخ را به ارمغان آورد.
دولت چین از سال ۱۹۵۶ میلادی به گنجشکها اعلان جنگ داد. حکومت چین پیش خودش حساب کرده بود
که هر گنجشک در طول یک سال ۴.۵ کیلو غله میخورد پس با نابودی گنجشکها چند صد میلیون تن گندم و
برنج اضافی خواهیم داشت.
برنامهای به نام «کارزار چهار آفت» برای از بین بردن پشه، مگس، موش و
گنجشک راه افتاد تا چین بهشت برین شود. سه حیوان اول را که مردم همیشه میکشتند و
در واقع هدف اصلی کارزار گنجشکها بودند.
دولت با یک حساب ساده مردم را بهراحتی
راضی به این کار کرد. مسئولان دولتی میگفتند که با کشتن یک متر گنجشک میتوان
غذای کافی برای زندگی ۶۰ انسان را تأمین کرد. این موضوع باعث
شده بود تا مردم در کل روز بهدنبال شکار پرندگان باشند. بسیاری از مردم حتی کار
خود را برای چند روز تعطیل می کردند تا بتوانند با جمعآوری پرنده بیشتر، از جایزه
دولتی بهتری برخوردار شوند. حتی در مدارس، ساعتی برای آموزش شلیک به پرندگان با
تفنگهای ساچمه ای و تیر و کمان اختصاص داده شده بود.
نیروی اصلی جبهه گنجشکستیزان بچهها بودند که صبح تا شب، سنگ قلاب به دست بهدنبال گنجشکها راه میافتادند. مردم در تمام طول روز با طبل و قاشق و بشقاب سروصدا ایجاد میکردند تا گنجشکها بترسند و روی زمین ننشینند و در هوا از گرسنگی بمیرند. لانههای آنها ویران شدند و تخمهایشان شکسته و جوجههایشان کشته میشدند تا به طور کلی نسلشان منقرض شود.
به این ترتیب به غیر از گنجشکها، بسیاری از پرندگان بومی منطقه نیز از بین رفته و به دست مردم کشته شدند. در آن زمان، دو روز متوالی از صبح تا شب طبلهای بزرگی نواخته می شد. گنجشکها که از این صدا میترسیدند در آسمان بیهدف به این طرف و آن طرف پرواز میکردند تا این که تعداد بسیاری از آنها جان خود را از دست داده و به زمین میافتادند. مردم با بیلهای بزرگ به خیابان ها رفته و اجساد پرندگان را جمعآوری میکردند. یکی از محققان مخالف این طرح که شاهد مرگ پرندگان بود گفت: «اگر این پرندگان کالبدشکافی می شدند مشخص میشد که بیشتر آنها بر اثر خستگی از پرواز و ترس ناگهانی جان خود را از دست دادهاند.»
طبق گزارش گاردین بهطور کلی در این مدت، جسد یک میلیارد گنجشک از سطح کشور جمعآوری شد.
شروع قحطی
در سال ۱۹۵۸ میلادی جمعیت گنجشکها به طرز چشمگیری کاهش یافت اما به همان میزان برداشت برنج سال بعد در کشور هم بهشدت کم شد. در سال ۱۹۶۰ میلادی با کم شدن برداشت برنج، دولت متوجه شد که حشرات موذی و بهخصوص ملخ ها که قبلا توسط گنجشکها و پرندگان خورده میشدند بهشدت افزایش یافته و حالا آنها بلای جانشان شدهاند.
محققان، بررسی در اینباره را آغاز کردند. آنها با کالبدشکافی تعداد زیادی از پرندگان متوجه شدند که ۷۵ درصد غذای این موجودات حشرات بوده است نه محصولات و دانههای کشاورزی.
در این زمان دولت اطلاعیهای صادر کرد که طبق آن دیگر هیچکس حق کشتن گنجشکها را نداشت و به جای آن، ساسها به سه مورد اول اضافه شدند اما دیگر خیلی دیر شده بود.
دیگر پرندهای برای مقابله با حشرات وجود نداشت. دستههای بسیار بزرگ ملخها به مزارع حمله میکردند و خسارتهای جبران ناپذیری به محصولات وارد میکردند. از بین رفتن مزارع و محصولات، باعث قحطی بزرگ چین و مرگ ۴۵ میلین نفر از مردم شد و همین امر باعث شد تا خرافات زیادی در سراسر چین منتشر شود. خیلی از مردم معتقد بودند که این قحطی و مرگومیر بر اثر نفرین پرندهها بوده است.
مردم دیگر غذایی برای خوردن نداشتند. آنها برای فرار از گرسنگی، برگ و حتی پوسته درختان را میخوردند. بسیاری از افراد به خوردن دانههای نارس کتان روی آوردند که بر اثر آن به طرز وحشتناکی جان خود را از دست دادند.
در نوزدهم ژوئن ۱۹۹۸ اطلاعیه دیگری هم صادر شد که سوسکها هم در ردیف حیواناتی قرار گرفتند که باید از بین میرفتند اما اینها فقط راههایی بودند تا جلوی عصبانیت مردم را بگیرند.
واردات گنجشک از روسیه
تلاش دولت بیفایده بود. عده زیادی از مردم جان خود را از دست داده بودند و بسیاری از آنها هم بهخاطر قحطی و هم بهخاطر از دست دادن عزیزانشان عصبانی بودند. به همین خاطر بود که دولت تصمیم جدیدی گرفت. آنها که به اهمیت وجود گنجشکها و پرندگان پی برده بودند، ۲۰۰ هزار گنجشک و گونههای مختلف پرندگان را از روسیه به چین وارد کردند. هماکنون جمعیت گنجشکها در چین بسیار زیاد است و مردم دیگر به جای شکار آنها با دست خود برای پرندگان در مزارع و کنار خانههای خود لانه درست میکنند.