سعیده میرنظری
جهاني که در آن زندگي ميکنيم پر از شگفتيهاي گوناگون است. از شگفتيهاي طبيعي گرفته تا شگفتيهايي که ساخته دست بشر است. بعضيها کار عجيب و غريب ميکنند و بعضيها وسايل بهتآور ميسازند. برخي از اين ساختهها آسيب جدي به طبيعت يا زندگي عادي مردم ميزنند و برخي نيز براي خدمت به مردم و در جهت تأمين آسايش آنها به کار گرفته ميشوند. در اين شماره چند مورد از اين شگفتيهاي دنيا را معرفي خواهيم کرد.
بحران زمان دم کشیدن چای!
جنگجهانی اول محرکی برای نوآوریهای جدید بود. چای کیسهای هم یکی از مواردی بود که قبل از جنگ به طور تصادفی اختراع شد. در سال ۱۹۰۸، وارد کننده چای و قهوه توماس سالیوان، با استفاده از ترفند بازاریابی، کیسههای ابریشمی چای را برای مشتریانش فرستاد. مشتریان به جای اینکه کیسه را باز و چای دم کنند کیسه را در آب جوش انداختند.
این ایده با استقبال زیادی همراه شد، اما به دلیل ضخیم بودن پارچه، چای دم نمیکشید. یک دهه بعد در طول جنگ، شرکت آلمانی به نام تیکان این ایده را با استفاده از الیاف پنبهای عملی کرد و کیسه چای مدرن به وجود آمد. این کیسههای چای که به «بمبهای چای» معروف شدند، برای انتقال آسان به سربازان خط مقدم، در نظر گرفته شده بودند، زیرا آنها معمولا فرصت زیادی نداشتند تا منتظر دم کشیدن چای شوند. این چایها، کارایی فوق العادهای داشتند و محبوبیت آنها پس از جنگ نیز ادامه یافت.
بحران مرگ اسبها
در آوریل سال ۱۸۱۵ کوه آتشفشان تامبورا در اندونزی فوران کرد و در نتیجه این حادثه، قحطی گستردهای در جهان رخ داد. با قحطی محصولات غذایی، شورش و غارت در اروپا شروع شد. قیمت مواد غذایی افزایش یافت. اسبها یا از گرسنگی میمردند یا کشته میشدند، زیرا قیمت بالای جو مردم را وادار میکرد که برای تغذیه، بین خود و حیوانات یکی را انتخاب کنند. این وضعیت نامساعد، «کارل فون دریس» مخترع آلمانی را بر آن داشت یک وسیله حملونقل شخصی را ابداع کند تا جایگزین اسب شود. یک وسیله چوبی دو چرخ که او آن را ماشین دو نامید. دریس روی زین مینشست، پاهای خود را روی زمین فشار میداد و چند متر خود را به سمت جلو هل میداد و با استفاده از یک اهرم سکان آن را هدایت میکرد. بدین ترتیب او در این نمایش سواری، ۴۰ مایل را در چهار ساعت طی کرد و نشان داد که این وسیله مانند یک اسب سوارکاری سریع است و میتوان بدون تلاش زیاد سوار بر آن شد و قسمت دشوار یعنی حفظ تعادل نیز مستلزم تمرین زیاد بود. سالها بعد، اصلاحاتی روی طراحی او صورت گرفت. از جمله پدالها که در دهه ۱۸۶۰ در فرانسه به وجود آمد و سایر اصلاحات شامل ترمزهای بهتر، قاب فولادی، چرخهای فلزی سبک و زنجیر برای حرکت آنها ساخته شد. در اواخر دهه ۱۸۸۰ این عناصر در یک طراحی مدرن و قابل تشخیص به نام دوچرخه ترکیب شدند.
بحران سرمای استخوانسوز
دکتر جیمز نایسمیت، مربی ورزش در سال ۱۸۹۱ بازی بستکبال را ابداع کرد تا دانشجویانش در سالن بازی کنند و از سرما در امان باشند. در آن سالها، انگلیس با سرمای استخوانسوزی دست و پنجه نرم میکرد که در تاریخ کمتر به آن اشاره شده است. البته شاگردان نایسمیت به مدت سه سال با توپ فوتبال، بسکتبال بازی میکردند! سپس در سال ۱۸۹۴ در بحبوحه رکود اقتصادی که از سال ۱۸۹۳ تا ۱۸۹۶ به طول انجامید، نایسمیت از آلبرت اسپالدینگ که قهرمان بیس بال و مبتکر کالاهای ورزشی بود خواست یک توپ مخصوص برای این بازی جدید طراحی کند. با اندک تغییر، توپ بسکتبال فعلی همان توپ اسپالدینگ است که مورد استفاده قرار میگیرد.