نیلوفر حاجقاضی
امسال شرایط طوریه که انگار عزاداری برای اباعبدالله غریبانه شده. میگن امسال اربابمون از همیشه تنهاتره، غریبتره. اما من میگم امسال فقط متفاوته. عزاداری سبک و سیاق دیگهای داره. همونه، فقط مدلش فرق میکنه. امسال شاید پرشورتر و ریشهایتر هم باشه. چون قراره قلب هر خانهای بشه محفل انس با آقا. قراره ما خانمها هم میاندار باشیم تا چراغ روضه سید و سرورمان خاموش نمونه. امسال باید دلهامون حسینیه بشه. باید هر شب با یه روایت از کربلا، بچهها رو بندازیم وسط معرکه عشق و ایثار، برای کنیزی و غلامی آقامون. باید امسال درست از وسط خانههایمان یه جاده بکشیم به سمت قلب حرم آقا، به سوی تنهایی اربابمان و دل غمگینش که برای شنیدن لبیک بیقرار بود؛ یه جاده داغ و عمیق.
شیوع کرونا بهانهای شد تا برگزاری مجالس عزاداری محرم به سبک و سیاق دیگری برگزار شود. این موضوع سبب شد تا مثل تمام موضوعات دیگر اجتماعی خطکشیهای مختلفی شکل بگیرد و انواع و اقسام نظرات به ظهور برسند؛ بعضی که از سوی جریانات معاند پشتیبانی میشدند جاهلانه تبلیغ کردند که محال است این ویروس عزاداران سیدالشهدا را مبتلا کند و اگر هم کسی مبتلا شود عین کرامت است. عده دیگری هم حساسیتهای خاص نشان دادند و گفتند هرگونه تجمع باعث شیوع بیشتر بیماری و بالا رفتن آمار مرگومیر میشود اما مثل همیشه فصلالخطاب و مدیریت این موضوع با رهبر عزیزمان بود که در صحبتهای عید قربان فرمودند در این ارتباط هر چه ستاد کرونا گفت همان را انجام میدهیم. معنی سخن ایشان این بود که حفظ جان افراد دارای اهمیت است و صد البته که به معنویت، شور و شعور و عطر حسینی در جامعه نیاز داریم و اگرصاحبان هیئتها از یک سو ومردم مشتاق از سوی دیگر به این دو موضوع توجه داشته، قواعد بهداشتی را رعایت کنند مشکلی ایجاد نمیشود. نه شور حسینی قابل حذف شدن است و نه رعایت حفظ سلامت اما جمع بین این دو امکانپذیر است.
اولین روضه
اولین کسی که برای امامحسینعلیهالسلام جلسه روضه گرفته است خود پیامبر بودهاند. سیدبنطاووس در مقدمه لهوف این روایت را نقل میکند؛ امامحسین دوساله یا سهساله بودند که جبرئیل خبری برای پیامبر میآورد که حضرت خیلی ناراحت میشوند. میفرمایند مردم را خبر کنید و همه را به مسجد میآورند. از پیامبر سؤال میشود که شما چرا اینقدر ناراحتید؟ حضرت میفرمایند که جبرئیل برای من خبری آورده که پسرم حسینعلیهالسلام را کنار شط فرات میکُشند.آنجا پیامبر میفرماید «لقد بورک بولدی الحسین» من به پسرم حسین تبریک میگویم. پیامبر اولین کسی است که برای شهید تبریک میگویند و ادامه میدهند؛ تبریک میگویم که خدا در عوض این شهادت سه چیز به او میدهد؛ یکی استجابت دعا در قبه او و شفا در تربت او و ائمه در نسل او.
روایت میفرماید «فضجّ الناس بالبکاء فی المسجد، فقال النبیّصلّیاللّهعلیهوآله: أ. تبکون و لا تنصرونه» مردم شروع به گریه کردند که پیامبر فرمودند: گریه میکنید، ولی یاریاش نمیکنید.
باید گریه منجر به یاری شود اگر گریه منجر به یاری کردن سیدالشهدا نشود، یعنی منجر به توسعه راه و مرام امامحسین نشود، ارزشی ندارد. این مرز باریکی است که باید گریه منجر به یاری شود. وقتی امامزمان در زیارت ناحیه خطاب به امامحسین میفرماید اگر نبودم در کربلا یاریات کنم به جای آن خون گریه میکنم. یعنی گریه باید جای یاری را بگیرد. اگر گریه منجر به یاری کردن سیدالشهدا نشود، یعنی منجر به توسعه راه و مرام امامحسین نشود، ارزشی ندارد.*
هر خانه یک حسینیه
قرارمان بر عاشقی است. یک امت شیعه است و یک دردانه آفرینش که مسیرش، کوتاهترين راه رسيدن به بهشت است. پس نباید به بهانه بیماری و شرایط روزگار فراموش شود. حالا که برپایی مراسم به شکل سالهای گذشته امکانپذیر نیست، برپایی روضههای خانگی و پخت غذا برای اعضای خانواده به نیت سیدالشهداعلیهالسلام بهراحتی قابل اجراست تا دین و وظیفهمان در قبال این واقعه مهم دینی و تاریخی ادا شود. البته علاوه بر مسئولیتپذیری به استفاده از خلاقیتها و ظرفیتهای جدید نیز نیاز است و میتوانیم متناسب با شرایط، یاد سیدالشهداعلیهالسلام را زنده نگه داریم و این توسل حتی با زدن پرچم بر سردر منازل، روضه خانگی، کمک به هیئتها و حضور در مراسمات با رعایت پروتکلها قابل تحقق است. برای همین هم خانوادهها با ابتکارات خودجوش قبل از محرم دست به کار شدند تا شور حسینی را به شکل جدیدی زنده نگه دارند؛ نذر پرچم و پارچههای سیاه، نظافت خانهها و کوچهها، فرش کردن پارکینگها و کوچهها برای برگزاری ساده عزاداری، حتی تعیین ساعتهایی خاص برای جمع شدن اعضای خانواده و گوش دادن به سخنرانی و مداحی و پخت شام خانواده به نیت حضرت سیدالشهدا از ابتکاراتی بود که حال و هوای متفاوتی به خانهها آورد. اما روضههای خانگی یکی از راههای ملحق شدن به خیل عزاداران اباعبدالحسینعلیهالسلام است و افراد میتوانند برای حضور هرچه کمتر در جلسات عمومی، خانه خود را حسینیه سیدالشهداعلیهالسلام کرده و از فرصت و برکت روضه و توسل بهرهمند شوند.
مداح و سخنران
روضههای ساده و بیتکلف خانگی باعث تقویت روابط میان اهل محل و خانواده میشود. مخصوصا در خانههای آپارتمانی این روضهها میتواند باعث آشنایی بیشتر همسایهها با یکدیگر شود. یکی دیگر از محاسن برگزاری روضههای خانگی ایجاد ارتباط صمیمانه بین مؤمنین و روحانیت است. در این مجالس مردم میتوانند مسائل دینی و سؤالات شرعی خود را با روحانی مراسم در میان گذاشته و بهصورت مستقیم پاسخ سؤالات خود را دریافت کنند. صاحبخانه باید توجه داشته باشد
از خوبیهای سادگی روضههای خانگی این است که نیازی به چهرهها ندارد و خیلی اوقات مداحان و سخنرانان گمنام و ناشناس باصفا و اخلاصشان میآیند، روضه نابی میخوانند و سخنرانی خوبی انجام میدهند. با خواندن زیارت عاشورا یا حدیث کساء، یاد و ذکر اهلبیت را در خانه زنده نگه دارید؛ همچنین با راهاندازی سامانه درخواست مداح برای روضههای خانگی، هر خانهای که اعلام نیاز کند و بخواهد که با اعضای خانواده روضه برگزار کند؛ میتواند در این سامانه بدون پرداخت وجه، درخواست مداح کند. این سامانه برای هر شهر و استان شمارهای دارد که با ارسال پیام میتوانید درخواست خود را مطرح کنید.
روضههای خانوادگی نشاط را به خانوادهها بازمیگرداند
یک کارشناس مذهبی گفت: برای افزایش تابآوری و تزریق معنویت به جامعه به ایجاد فضای معنوی عمومی در جامعه نیاز داریم و بزرگداشت سیدالشهداعلیهالسلام یک برنامه معنوی است.
حجتالاسلام سیدمهدی خضری در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و هنر صبح قزوین؛ درباره اهمیت برپایی مراسم عزاداری محرم و صفر اظهار کرد: در شرایط سختی و بلا، معنویت باعث تابآوری جامعه و ملت میشود و وقتی سطح آن در جامعه تنزل یابد، تابآوری و صبوری در برابر بلاهای طبیعی همچون کرونا و مشکلات اقتصادی کاهش یافته و در نتیجه آن بلا و مشکل گسترش پیدا کرده و مقابله با آن دشوارتر میشود. برای تزریق معنویت به جامعه به ایجاد فضای معنوی عمومی در جامعه نیاز داریم، برخی عبادات همچون نماز شب و مراسمات را صرفا بخش خاصی انجام میدهند اما بزرگداشت سیدالشهداعلیهالسلام یک برنامه معنوی عمومی است که میتواند در تمام سطوح جامعه تزریق شود.
وی ادامه داد: به واسطه عظمت کار سیدالشهدا این امکان فراهم شده که جامعه به ایمان، معنویت و باور دست یابد، درواقع امامحسینعلیهالسلام روح معنویت و ایمان را در جامعه میدمد.
این واعظ اهلبیتعلیهالسلام عنوان کرد: ما در کنار رعایت مسائل بهداشتی به روحیه صبر نیاز داریم و همان طور که کارشناسان جهانی اعلام کردهاند این بلا کوتاهمدت نیست اما روحیهای که در این زمان فرسایش، انسانها را صبور نگه میدارد مطرح نمیشود.
خضری بیان کرد: روانشناسان بیان کردهاند که طی شیوع کرونا علاوه بر بروز بیماری در جسم با آسیبهای روانی بسیاری مواجه شدهایم اما آمار لطمههای روحی کمتر مورد توجه قرار گرفته، این موضوع با یاد سیدالشهداعلیهالسلام قابل حل است.
وی با بیان اینکه حرکت و پویایی از نتایج یاد سیدالشهداعلیهالسلام است، ابراز کرد: برپایی مراسم صرفا برای تسلی و نشاط نیست و حرکت را نیز به همراه دارد و برای پیشرفت در اقتصاد به فرهنگ عاشورا نیاز داریم، جامعه ما در بخشهایی عقبافتادگی دارد و با تکیه بر فرهنگ حسینی میتوان در این زمینهها پویا بود.
این واعظ اهلبیتعلیهالسلام عنوان کرد: برخی افراد به تفریح و شمال میروند که تعدادی از آنها مسائل بهداشتی را رعایت میکنند در این شرایط ما باید مراقب باشیم تا در جامعه صفبندی برقرار نشود، زیرا این افراد نیز عاشق امامحسینعلیهالسلام هستند. از طرفی برخی افراد مغرض صرفا به جلسات امامحسینعلیهالسلام اشکال وارد میکنند، اما هیئتها ثابت کردهاند که عموما مقید و پایبند بوده و مسئولیتپذیر هستند و نکات بهداشتی را رعایت میکنند.
روضه خانگی یعنی اقامه عزا؛ یعنی سبک زندگی و حریم شخصی و خانوادگی در این ایام فریاد کندغ ما ناراحتیم، آشفتهایم. همان نکتهای که نقش ویژهای در انتقال فرهنگ حسینی داشته است. همان امری که به زنده نگه داشتن نهضت عاشورا منجر شده است.
خیلیها شرایط مالی خوبی نداشتیم اما اصرار داشتم که روضه سالانهمان را برگزار کنم. بودجه ما فقط به تأمین بخش اصلی مراسم میرسید ولی برای خیلی چیزها کم داشتم. در جمع خواهر و برادرها گفتم راستی برای روضهمان مشارکت مالی هم قبول میکنیم. هزینه خیلی از خردهریزها همین طور از کمکهای ۵ تا ۵۰ هزار تومانی خانمهای خانهدار فامیل تأمین شد و به لطف اهلبیت توانستیم روضهمان را برگزار
تکملهای برای
اباعبدالله
محرم، ماه تجديد حيات
بشريت است و خون جاري عاشورا، تا ابديت در رگ و ريشه آزادگي جاري است عاشورا، تکليف
است و عاشورايي شدن عمل به تکليف شهادت، طرحِ کربلاست و اسارت، شرح آن! و حسين، ميزان سنجش صداقت آدمي
است و قبول ولايت حسين، برات آزادي انسان از جهنم پليديهاست. عاشورا، عاشقانهاي
آرام در قلب واقعه کربلاست و حسين، تفسير بعثت، ترجمان نبوت و معناي امامت است. عاشورا،
قرارگاه عشق است و پناهگاه عاشقان. کيست که از اين معبر عبور كند و قرار و پناه نگيرد؟
خداوندا! جوششِ
چشمههاي عاشورا را در قلب ما جاري کن، و دلهاي ما را از زلال مهرش سيراب گردان.
* حجتالاسلام محمود ریاضت در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان