زهرا کیایی
تصویر فرزندی سالم و شاداب از سال‌ها قبل، نقش پرتکرار آینده ایست که بارها در ذهن بافته ایم. فرزندی که در خردسالی با نخستین کلمات و اولین گام‌هایش به وجد می‌آییم و در کودکی با شیطنت‌های شیرین و آهنگ خنده‌هایش هم گام می‌شویم تا خانواده را پرمعناتر از همیشه لمس کرده باشیم و نوجوانی شایسته را در آغوش بگیریم و جوانی توانمند و موفق را به اجتماع تحویل دهیم؛ اما اکنون بافته‌های ذهن ما با دستان همان فرزندان باز می‌شود و نمی‌دانیم این از هم پاشیدگی ارمغان چیست؟
فرزند کمتر زندگی بهتر!
شعاری که بارها شنیده اید و بسیار دیده اید! دستاورد تفکر مدرن است تا در جهت حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی حرکتی مثبت انجام داده و حتی در مصرف سرمایه‌های طبیعی و اجتماعی اقدامی صرفه جویانه کرده باشد. این برنامه در ابتدا با وسعتی بالا تبلیغ شد و آینده ای سالم و پرثروت را به خانواده‌های نگران از آینده فرزندانشان نوید می‌داد؛ و در عین حال مردم را نسبت به تبعات خانواده‌های پرجمعیت و سرزمین پر مردم بر حذر می‌داشت. مردمی که در درون خانواده‌های فقیر و پرتعداد طعم محرومیت و شکست را چشیده اند و در درون تبلیغات رنگارنگ، پیرامون زندگی سرشار از امکانات و آرامش، رفاه را جستجو می‌کنند. اکنون والدینی که خود کودکی‌هایی پررفت و آمد و شلوغ را در فضایی کوچک و با امکاناتی ضعیف تجربه کرده اند که بر سر گرفتن یک سهمیه مداد بیشتر با برادر و خواهرشان رقابت می‌کردند و پول‌های خورد روزانه شان را برای خرید یک خوراکی ساده هر سه روز یا پنج روز خرج می‌کردند؛ خیلی زود شعار را آویزه گوش خود قرار می‌دهند و فرزند کمتر را آغازگر امکانات بیشتر و آرامش و رفاه افزون می‌دانند. امروزه دیگر برای تصمیم گیری نسبت به داشتن یک بچه یا بچه دار نشدن به بحث می‌نشینند و ساعت‌های زیادی را به محاسبه این امر می‌پردازند که آیا می‌توان اتاقی مستقل با بهترین امکانات را برای او تهیه نمود و او را در مدرسه ای نمونه ثبت نام کرد و ماشینی مناسب برای او تهیه نمود و سپس به دانشگاهی گرانقیمت فرستاد و فرایند ازدواج او را در بهترین باغ‌ها و تالارها حمایت کرد و پس از ازدواج او را به لحاظ مالی همراهی نمود؟ و حال که چنین نمی‌شود پس همان یک بچه هم زیادیست!
پیامدهای یک شعار
اگر از کنار پیامدهای منفی اقتصادی و اجتماعی آن، برای جامعه گذر کنیم و پیری کشورهای توسعه یافته و ازدست رفتن بزرگ ترین سرمایه آنان یعنی جمعیت را نادیده بگیریم آنچه در درون یک خانواده به عنوان پیامد روان شناسی این تصیم رخ می‌دهد امری مهلک تر با تبعات دیگری برای فرهنگ و اجتماع و در نتیجه آینده جهان است و آن ظهور بیماری‌های روحی و ضعف‌های شدید شخصیتی و محرومیت‌های نه مالی! بلکه روانی برای کودکانیست که اینگونه با آینده ای نگران کننده و آسیب زا مواجه می‌شوند...