روی خط مدرسه

مریم کمالی نژاد

اوایل اسفند ماه 98 بود که مدارس تعطیل شدند. تعطیلی‌های موقت که رفته رفته تمدید شدند و هنوز ادامه دارند و به نظر می‌رسد تا پایان سال تحصیلی 98 ـ 99 قرار نیست دیگر بچه‌ها مثل سابق به مدرسه بروند. از معضلات بسیار درگیرکننده والدین در این ایام درس خواندن بچه‌ها در خانه است. روزهای اول که امید به باز شدن مدارس بیشتر بود و تعطیلات طولانی به نظر نمی‌رسید، اتفاق خاصی نیفتاد و همه منتظر بازگشایی مدارس ماندند اما به تدریج آموزش و پرورش و والدین به این نتیجه رسیدند که درس خواندن باید از خانه دنبال شود. با کمک تکنولوژی، رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی. سبکی جدید در درس خواندن که به‌ طور کامل با آن‌چه پیش از این وجود دارد فرق می‌کند. تغییرات در زندگی آن هم در این حجم و وسعت، معمولا افراد را دچار سردرگمی می‌کند تا زمانی که یاد بگیرند چطور با شرایط جدید کنار بیایند و بهترین استفاده را از آن بکنند. این مسأله تنها مربوط به والدین و فرزندان نیست. آموزش و پرورش، مسئولین و معلمان هم سردرگمی‌های خودشان را دارند. رسیدن به یک شبکه اجتماعی جامع که کمتری عیب و ایراد را داشته باشد، نیاز به زمان دارد، هم‌چنین مدیریت میلیون‌ها دانش‌آموز در مقاطع مختلف در خانه‌هایشان کار آسانی نیست و نیاز به زمان، مدیریت، تجربه و همکاری والدین دارد. ما در این یادداشت می‌خواهیم نکاتی را به والدین یادآور شویم که بتوانند کودکان را برای درس خواندن در خانه آماده و کمک کنند. با ما همراه باشید.

مدرسه و اولیا

اوضاع به شکلی است که باید مسئولیت خودمان را در تعلیم کودکان بپذیریم. به هر حال هر چقدر هم مدرسه هوشمند بوده باشد، آمادگی ارائه تمام مفاهیم درسی به شکل آنلاین را ندارد و بخشی از مسئولیت آموزش به عهده والدین است. پس دیگر نمی‌توان گفت: «این همه پول دادم که تو خونه نخوام با بچه‌ام دیکته کار کنم، وظیفه شماست» در این شرایط هر کسی باید وظایف خودش را بشناسد و بپذیرید تا بچه‌ها و آموزششان کمترین آسیب را ببیند.

با فرزندتان صحبت کنید

بسیاری از والدین صحبت کردن با کودکشان را به رسمیت نمی‌شناسند به چند دلیل: دلایلی مثل: «خودش می‌دونه» «خودش بعدا می‌فهمه» «الان من چی بگم که بچه متوجه بشه داستان چیه» و...

بدیهی‌ترین مسائل را برای کودکتان توضیح دهید، کوتاه و واضح. بنا را بگذارید بر این‌که کودک شما چیزی در این‌باره نمی‌داند. مثلا در مورد این ایام به کودک بگویید که چرا نمی‌تواند دیگر به مدرسه برود، تا کی قرار است این وضعیت ادامه داشته باشد. چقدر باید مسائل بهداشتی را رعایت کند. تکلیف امتحاناتش چه می‌شود و...

سؤالات کودک را پاسخ بدهید و تصویری از آینده در ذهن او بکشید تا آمادگی رویارویی با آن را در خودش پرورش بدهد. اجازه ندهید فرزندتان غافلگیر بشود. ذهن او نیز همانند ذهن شما هرچه بیشتر بداند، بهتر انس می‌گیرد و برنامه‌ریزی می‌کند.

تعطیلی یعنی بی‌مسئولیتی و بازی

معلوم است که بچه‌ها ترجیح می‌دهند کل روز را با بی‌خیالی به بازی بپردازند. تا پیش از این معنای ضمنی تعطیلات، بیکاری و بازی بود و حالا باید به بچه بقبولانیم که این‌بار تعطیلی مدرسه به معنای تعطیلی درس نیست. برای این‌که کودک مسئولیتش را در ایام تعطیلات بپذیرید و آن‌ها را به موقع و سر وقت و با کیفیت قابل قبول انجام دهد، نیاز به کارهایی است که در ادامه می‌خواهیم به آن‌ها بپردازیم.

ساعت خواب

ساعت خواب کودک را لازم نیست مثل قبل مراقبت کنید. اما قرار هم نیست کودک شما تا هر وقت که دلش می‌خواهد بیدار بماند و فردا را تا ظهر بخوابد. اگر کودکتان در ایام تعطیلی مدارس ساعت 8 شب می‌خوابید، حالا می‌توانید او را ساعت 10 به تخت بفرستید و تا 9 صبح هم به او اجازه خوابیدن بدهید. اما بی‌نظمی در خواب و شب بیداری و روز خوابی حسابی کار را خراب کرده و نظم را از زندگی آموزشی فرزندتان می‌گیرد.

مکان مناسب

مکانی مناسب برای درس خواندن بچه در‌نظر بگیرید. اگر اتاقش زیادی شلوغ است و پر از اسباب‌بازی و یا وسایلی است که حواسش را پرت می‌کند، می‌توانید از یک اتاق دیگر که کمی خلوت‌تر است، یا پذیرایی خانه که امکان دسترسی به تلویزیون دارد استفاده کنید. به هر حال فرزند شما نیاز به مکانی دارد که این خصوصیات را داشته باشد:

ثابت باشد و هر روز لازم نباشد این مکان را تغییر دهید.

نور و دمای مناسب داشته باشد و کودک به زحمت نیفتد. اتاق‌های زیادی نورگیر هم گاهی حواس بچه‌ها را پرت می‌کنند یا چشمشان را آزار می‎‌دهند. تعادل را درنظر بگیرید.

امکان دسترسی به تلویزیون و دیگر وسایل آموزشی لازم وجود داشته باشد.

اگر فرزندتان با اینترنت و شبکه‌های اجتماعی قرار است آموزش لازم را ببینید یا در کلاسی شرکت کند. بهتر است از یک گجت پاک استفاده کنید. موبایل یا تبلتی که واتساپ و اینستاگرام و توییتر ندارد، بازی‌های متعدد اینترنتی روی آن نصب نشده است و هر اپلکیشنی که با اعلان و سر و صدا می‌تواند حواس کودک را پرت کند، حذف شده باشد.

سکوت را در ساعات درس خواندن کودک رعایت کنید.

تو حواست به درست باشه

از آن مادرهایی هستید که همه چیز را فراهم می‌کنید و بعد خودتان می‌نشینید پای گوشی به صحبت کردن با فامیل و دوست و آشنا؟ و وقتی کودک سراغتان می‌آیید به او می‌گویید: «چقدر فضولی می‌کنی، برو حواست رو بده به درست» مطمئنا یکی از عوامل حواس‌پرتی کودک خود شما هستید. کودک شما خیلی زود تمرکزش را از دست می‌دهد و شما باید او را کمک کنید که ساعات بیشتری بتواند تمرکز کند.

معلم یا مادر

قرار نیست به سخت‌گیری معلم باشید، یا همه مطالب آموزشی را مو به مو ارائه دهید. قرار هم نیست یک مادر بی‌خیال و برکنار از ماجرا باشید. چیزی باشید میان این دو، در ساعاتی که کودکتان به آموزش و فراگیری مشغول است.

به برنامه مدرسه پایبند باشید

قطعا مدرسه و معلم فرزندتان برای این ایام برنامه‌ریزی کرده‌اند و در اختیار شما قرار داده‌اند. به این برنامه پایبند باشید. مدام غر نزنید که چرا این ساعت و آن ساعت نه؟ اما و اگر و چون چرای شما را فقط خودتان می‌شنوید اما اولیا مدرسه با والدین بسیاری سروکار دارند که همه‌شان معذوریت و برنامه و خواسته‌هایی دارند که اگر بخواهند بر اساس شرایط خودشان برنامه‌های مدرسه را بچینند دیگر هیچ برنامه‌ریزی عمومی شدنی نیست. پس بیشتر هماهنگی و همکاری را با اولیا مدرسه داشته باشید.

شناخت کودک

سخت‌گیری‌ها و موانع مدرسه در خانه موجود نیست و چه بسا بتوان از این فرصت به نفع بالا بردن کیفیت آموزش استفاده کرد. مثلا اگر بچه کوچک دارید و نمی‌توانید او را ساعت‌ها ساکت نگه دارید، برای دانش‌آموز توی خانه‌تان، یک هدفون خوب تهیه کنید. برخی از کودکان با هدفون بهتر درس را یاد می‌گیرند و تمرکز می‌کنند.

تحرک داشتن، دراز کشیدن، استراحت چند دقیقه‌ای، خوراکی‌های انرژی بخش، پخش موسیقی و... همه این راهکارها می‌توانند کیفیت آموزش کودک را در خانه بالا ببرند. لازم است که شما خصوصیات و علایق کودکتان را بشناسید.

بی‌خیال نشوید

برخی از والدین به شدت تحت فشار روحی و استرس قرار گرفته‌اند که آینده تحصیلی کودکشان چه می‌شود و برخی دیگر به کل بی‌خیال شده‌اند و به زندگی عادی با فرزندشان ادامه می‌دهند و گویا تابستانی زودرس را تحویل گرفته باشند بی‌خیال درس و مدرسه‌ اند. وقتی علت را جویا می‌شوم می‌گویند: اوضاع پیچیده است، نهایتا سال دیگر همین پایه را تکرار می‌کند.

پاسخ بدی نیست. اما از کجا معلوم که سال تحصیلی بعدی هم با یک اتفاق غیر قابل پیش‌بینی دیگر به سمت آموزش‌های آنلاین متمایل نشود؟ سخت‌گیر نباشید اما آن‌قدرها هم بی‌خیال نشوید.