زهرا کیایی
احساسات و هیجانات از جمله اجزای مهم اثرگذار بر شکل‌گیری شخصیت هرفرد است که شدت و ضعف آن بر روی یک پیوستار شخصیت‌های متفاوتی را در افراد رقم می‌زند و ارتباط تنگاتنگی نیز با تفکر دارد؛ یعنی در حاکمیت هیجانات، تفکر همچون یک سرباز مطیع است و در در حاکمیت تفکر، هیجانات گوش به فرمان اویند. این ویژگی در برخی از اقوام از میزان پایین و در برخی دیگر از میزان بالاتری برخوردار است و شخصیت اجتماعی آنان را شکل می‌دهد. روانشناسان و بزرگان دین همواره بر زندگی اندیشه محور و عاقلانه تأکید دارند؛ امری که در تحقق آن بیشترین نقش را والدین با به کارگیری روش‌هایی خاص در تربیت کودکان ایفا می‌کنند.
کودکی پرهیجان
برخلاف تصور بسیاری از بزرگ‌سالان از جمله والدین و معلمان مدرسه، کودک سالم، کودک آرام و ساکت و کم‌تحرک و کم‌هیجان نیست! کودکان در روند رشد طبیعی خویش از نوزادی تا نوجوانی فرایندی از رشد هیجانات و عواطف را در کنار رشد سایر جنبه‌های دیگر وجود خود طی می‌کنند. آنان پس از گذر از هیجانات بازتابی نوزادی چون لبخندهای بی‌دلیل، و غم و گریه‌های پس از آن که مادران را به جستجوی علت وادار می‌کند در دو یا سه ماهگی نخستین نشانه‌های هیجانی واقعی را با خندیدن نشان می‌دهد و این نخستین واکنش اجتماعی کودک است. در 6 ماهگی خشم و نفرت خود را بروز می‌دهد و در پایان یک سالگی محبت واقعی و در پایان دو سالگی خودخواهی را نشان خواهد داد. اوج هیجانات کودک در سه سالگی است و در نهایت در 5 سالگی ثبات می‌یابد و این روند تا 7 سالگی تکمیل می‌شود اما یک‌بار دیگر در نوجوانی به اوجی دوباره می‌رسد. کودکان و نوجوانان، گذر از این مراحل را با رفتارهای خود در ارتباط با والدین و همبازی‌هایشان و حتی در بازی‌های تک نفری با خودشان نمایش می‌دهند و این سبب می‌شود والدین با موجوداتی روبرو باشند که مدام در نوسان بین هیجانات غم و شادی و خشم و آرامش و خنده و گریه هستند و به راحتی نیز حالات خود را در کوتاه‌ترین زمان تغییر خواهند داد. پرهیجان بودن کودکان که خود را در پرفعالی و پرحرفی بروز می‌دهد یکی از صفات اساسی متمایز کردن کودک از بزرگ‌سال است و این تمایز زمانی پررنگ‌تر می‌شود که کودکان رفتارهای روزمره شان را تحت هدایت هیجانات‌شان مدیریت می‌کنند و این خلاف صفات بزرگ‌سالان است که به مدیریت رفتار و جریان زندگی روزمره خویش تحت حاکمیت تفکر و عقلانیت می‌پردازند و هیجان را در زیر مجموعه آن و خدمت گذار آن تعریف می‌کنند..