زهرا صفایی‌زاده
اشاره:
محمدرضا ورزی کارگردان جوان سینما و تلویزیون، این شب‌ها سریالی با رویکرد نشان دادن تاریخ معاصرایران در دهه‌های اخیر را روی آنتن دارد که در پی آن است تصویری متفاوت از خاندان پهلوی و دوران سرسپردگی و فساد اخلاقی و سقوط و سرنگونی این خاندان را به تصویر بکشد. او در کارنامه خود آثار دیگری چون؛ تبریز در مه، سال‌های مشروطه، کیمیاگر، پدرخوانده و عمارت فرنگی را داشته که از دغدغه او برای انعکاس فضای تاریخی حکایت می‌کند.
به بهانه پخش این سریال از سیمای محترم بر آن شدیم تا علاوه برتحلیل منصفانه این سریال پر مخاطب، به کند و کاو پیرامون سریال‌ها و فیلم‌هایی که به چگونگی وقوع انقلاب اسلامی ایران و بازتاب آن داشته‌اند نگاهی بیاندازیم.
سریال معمای شاه با وجود به کار گرفتن داستان و خرده داستان‌های مختلف حول محور خانواده سلطنت و اوضاع اجتماعی و سیاسی و فرهنگی مردم، خیز بزرگی برای پوشش دادن به مسائل مرتبط با خاندان پهلوی چه به لحاظ موقعیت‌های خانوادگی و چه به لحاظ انعکاس فساد در دولت و فشار این انعکاس و سرسپردگی بر ملت را برداشته است که علی‌رغم خرده‌گیری‌های غیر‌منصفانه برخی منتقدین مبنی بر نشان دادن چهره‌ای سرسپرده و فاسد از شاه و دوران حکومت شاهنشاهی،به نظر می‌رسد محمدرضا ورزی در این زمینه نه تنها غلو نکرده، بلکه از بازگشایی برخی موارد محرز در فساد اطرافیان شاه تنها به گفتاری نمایشی از آنها در روند سریال و اشاراتی گذرا در جهت ارائه اطلاعات لازم، بسنده نموده است که این فساد از جانب بسیاری از افراد نزدیک این خاندان در کتب تاریخ از زبان خودشان آورده شده است. اما فیلم به جهت پرداخت ضعیف در روند داستانی، در حد یک گزارش تصویری تجملی از خاندانی سلطنتی رو به زوال با مشکلات اخلاقی وگذران زندگی در قشر مرفه و تحصیل کرده جامعه باقی مانده و بیرون از این خطوط نرفته است...