باران زعیمی
سفرهای از اینسوی اتاق تا آنسوی اتاق پهن میشود. هرچه اتاق طویلتر، سفره هم بزرگتر و معمولا رنگینتر. میتواند یک وعده غذای یومیه خودمانی باشد یا مناسبت مهمانی داشته باشد. دارای تنوع رنگ و لعاب است، از دو یا سه رنگ سفرههای دهک پایین گرفته تا 36 رنگ یا بیشتر دهکهای بالا! بدون شک اختلاف طبقاتی در سفره موضوعی مهم بوده که همواره مورد بررسی یا حمله قرار گرفته است اما آنچه به آن توجه نشده فضای حاکم بر انواع سفره و چگونه خوردن محتویات آن است.
اگر بخش نانخالیخور جامعه را کنار بگذاریم، در بقیه سطوح شاهد یک سرگشتگی چشایی هستیم. یاران سفره به دلایل مختلف آگاهی عمیق و لذتبخشی از آنچه میخورند کسب نمیکنند. امروزه تنوع غذایی در کنار همراهی سفره با وسایل صوتی ـ تصویری از تلویزیون گرفته تا موبایل و حضور افکار یا گفتگوهای تنشزا، بخش مربوط به درک مغز از طعمها را دچار اختلال کرده، به فیوزپرانی رسانده است!
به عنوان مثال هنوز تحلیل مغزمان از ساختار خوشمزه قورمهسبزی کامل نشده که چشم به سمت سالاد میرود و گوش به شکلی مداوم با تعارف صاحب سفره در مورد صرف سوپ مواجه است و درحالی که لیوان نوشابه را یک نفس مینوشیم باید بشقاب اشتها برانگیز ژله را به دست فرزند برسانیم که «بخور خوشمزه است!» در این بین هم گزارش کاملی از وضعیت اقتصادی جامعه همراه با تحلیل سیاسی از مواضع غیرمتعارف ترامپ و حماسهآفرینی در ساخت سردیس مرحوم مشایخی داده میشود. در نهایت هم سوپاپ اطمینان حواسمان به دنبال فلان دلستر آلمانیپز وطنی میرود تا کمی از داغکردگی چشاییمان بکاهد. عجیب نیست که دهکهای فربه بالا در کنار سفرههای رنگینکمانی عروسی و افطار و غیره با آن همه حق انتخاب چرب و چیل، دل و دین و عقل و هوش را به آب میدهند به خصوص اگر در سفارتخانه روباه پیر باشد!
حکایت این روزهای سفرهدل شبکههای اجتماعی هم همینطور است. سفرهای که نه تنها در خانه ما پهن شده، که به ما چسباندهاند و سیلی از طعمهای مختلف خبری را بر ذائقه ما روان کردهاند. مواجهه منفعلانه با این حق انتخاب گسترده برای مطلع شدن، مانند نشستن سر سفره پر اختلالی است که مانع از درک کامل یک خبر یا یک موضوع شده، اقیانوسی از اطلاعات سطحی را بر ذهن ما تحمیل کرده و یکی از راههای کاستن از سنگینی این حجم از اطلاعات را هم اشتراکگذاری قرار داده است! حریص شدن در تنوع خبری اجازه نمیدهد به لذت بردن از درک یک موضوع بسنده کنیم. پس باید یک قاشق برداریم و بقیه را به اشتراک بگذاریم.
متأسفانه تا جملات امامان ما به امضای کوروشکبیر و پرفسور سمیعی یا فلان اندیشکده غربی نرسد برایمان معتبر نخواهد بود وگرنه هزار و اندی سال پیش امیرمؤمنانعلیهالسلام فرمود: وقتی خبری میشنوید آن را نگه دارید، نه برای روایت کردن بلکه برای درک کردن. داشتن فهمی عمیق از یک موضوع قطعا لذتبخشتر از دانستن هزار موضوع راست و دروغ، بدون درک کامل و گاها خطرناک است. خودمان را دریابیم.