تهیه وتنظیم: نیلوفر حاج قاضی
بهتر نیست به فقرا پول بدهیم؟
ماه رمضان که میشود، مسلمانهای سراسر جهان با اختلاف در چند روز یا ساعت روزه میگیرند، تفاوت هرچقدر هم که باشد، همهشان یک ماه از اذان صبح تا اذان مغرب بنا بر دستور دین دست از خوردن و آشامیدن میکشند تا در این مدت هم به جسمشان آرامش دهد، هم از برکات معنوی این ماه بهره ببرند. «ماه رمضان» بسته به موقعیتهای جغرافیایی، بومی و زمانی در هر نقطهای از کره زمین حال و هوای مخصوص به خود را دارد، برای اینکه از شرایط روزهداری در کشورهای دیگر بهتر باخبر شویم، به سراغ دوستانمان در دیگر نقاط دنیا رفتیم.
مهسا از هلند؛ ۱۹ ساعت روزهداری
مهسا ۲۹ ساله است و هفت سالی میشود در هلند، شهر روترفورد زندگی میکند. او درباره شرایط روزه گرفتن در هلند که فاصله میان اذان صبح و عصر زیاد است، میگوید: «اینجا به دلیل شرایط جغرافیایی باید ۱۹ ساعت روزه داشته باشیم. از ساعت ۳:۳۰ صبح تا ۱۰:۲۰ شب، البته هرچقدر که میگذره روزها هم طولانیتر میشوند. در هلند اصولا همه با ماه رمضان و روزه آشنایی دارند و احترام هم میگذارند. اما وقتی سخت میشود که درباره چرایی روزه گرفتن از آدم سؤال میکنند. من با اعتقاد قلبی به دینی که دارم و دستوری که داده عمل میکنم، مثلا میگویم ما روزه میگیریم تا به بدنمان استراحت بدهیم که البته آنها میگویند اگر ۱۹ ساعت مایعات نخورید واقعا بدنتان استراحت میکند؟ یا وقتی میگویم برای درک کردن حال فقرا این کار را انجام میدهیم میگویند بهتر نیست به فقرا پول بدهید تا کمکشان کرده باشید؟ حتی یکی از آنها میگفت احتمالا فقرا بعد از تمام شدن روزه این مقدار غذا برای خوردن ندارند. اما وقتی به آنها میگویم که در این ماه از نظر روح و رفتاری هم روزه میگیریم، خیلی خوششان میآید.»
علی از چین؛ دوستان چینیام جلوی من غذا نمیخورند
علی طالبی نماینده دانشجویان ایرانی مقیم در پکن است، او چهار سالی میشود که در چین زندگی میکند و دانش آموخته رشته IT است . او میگوید: «من دو سال اخیر در ماه رمضان در پکن بودم، اینجا زمان روزه گرفتن از ساعت ۲:۳۰ اذان صبح آغاز و تا ۸ شب طول میکشد که با توجه به گرمای هوا و شرجی بودن آن روزه گرفتن کار سختی است. در پکن گروهی از دانشجویان داریم که هر هفته هم جلسات قرآن را در خانه یکی از دوستان برگزار میکنیم و علاوه بر تلاوت قرآن، تفسیر، ترجمه و بحثهای مختلف را نیز در این جلسات برگزار میکنیم. همچنین در ماه مبارک رمضان هر روز به یکی از مسجدهای چینیها میرویم و با آنها افطار میکنیم. البته با توجه به اینکه ساعت افطار ما با ساعت افطار چینیها فرق میکند، سخت است با هم افطار کنیم، به خاطر اینکه ما شیعه هستیم و آنها سنی، اذان مغرب آنها حدود ٢٠ دقیقه زودتر از ماست، برای افطار شیعهها معتقدند باید سرخی آسمان از بین برود تا افطار کنند. »
او درباره برخوردهای دیگران با اسلام و روزه نیز توضیح میدهد: «دوستان چینیام با توجه به اطلاعاتی که درباره رمضان و روزه دارند، خیلی به من احترام میگذارند و جلوی من غذا یا آب نمیخورند و روزه گرفتن در اینجا هم خیلی راحت است. در اینجا خیلی کم پیش آمده که بخواهم درباره اهمیت روزه گرفتن صحبت کنم، اما مهمترین جملاتی که در اینباره گفتهام به نفس درونی انسانها و مبارزه با آن برمیگردد .»
زهرا از نیوزلند؛ روزهداری در ۱۱ ساعت
زهرا سال اولی است که در نیوزلند زندگی میکند و دانشجوی دکتری رشته رسانه و ارتباطات است، او در سمتی از کره زمین زندگی میکند که روزها کوتاهتر است و تجربه روزه گرفتن در این کشور را اینطور توصیف میکند: « در نیوزلند من یک همکار دانمارکی و یک همکار فرانسوی دارم که هر دوی آنها درباره روزه و ماه رمضان اطلاعات کامل دارند و حتی این ماه را به نام میشناختند. برخوردهای آنها با من هم خیلی خوب است و حتی چند روز قبل وقتی در زمان نهار جلسه داشتیم، همکارهایم از من برای غذا خوردن اجازه گرفتند. برای آنها جالب بود که چرا قبل از شروع شدن ماه رمضان روزه میگیرم که برای آنها توضیح دادم که چون از سال قبل روزه قضا دارم باید تا شروع شدن سال جدید روزهها را بگیرم. همچنین اینجا چیزهایی مثل زولبیا و بامیه یا حلیم نداریم، اما خودمان حلیم را برای سفرههای افطار حاضر میکنیم.»
زهرا میگوید دین اسلام در میان قشر تحصیل کرده شناخته شده است، مخصوصا که بعد از ظهور داعش نظرها به دین اسلام خیلی جلب شده و معمولا دانشگاهیها مطالعاتی را هم داشتهاند. البته او توضیح میدهد که آنها با فرق داعش و اسلام آشنا هستند و داعش را گروهی افراطی میداند.
محمدرضا از کانادا؛ مردم دوست دارند با اسلام آشنا شوند
محمد که ۱۹ سال دارد، از ۱۵ سالگی به تورنتو رفته و در حال حاضر در رشته مهندسی کامپیوتر تحصیل میکند. او درباره برخوردهای دوستانش با دین او و روزه گفتن توضیح میدهد: « دوستان من اکثرا مسلمان هستند، اما مردم دوست دارند درباره موضوعاتی مانند اسلام بیشتر اطلاعات داشته باشند، نه به این خاطر که بخواهند مسلمان شوند، بلکه بیشتر برای آشنایی پیدا کردن با اعتقادات مسلمانها. درباره روزه گرفتن خیلیها در ابتدا تعجب میکنند و حتی اولین جملهای که میپرسند این است که حتی آب هم نمیتوانید بخورید؟! ولی بعد از آن درباره اثرات روحی و اخلاقی این ماه هم صحبت میکنیم که آشنا شوند. »
محمد خاطرهای از روزهای ماه رمضان در تورنتو هم دارد و اینطور تعریف میکند: «از این سه سالی که در تورنتو بودهام، خاطرهای دارم از مسجدی که میروم، این مسجد با اینکه کوچک است، اما اولین مرکز اسلامی ایرانیهای تورنتو محسوب میشود و عمویم هم به آنها کمک میکرد، روی در این مسجد یک چراغ به شکل الله وجود دارد که نشانه مسجد ماست. سال قبل یک مرد میان سال سیاه پوستی وارد مسجد ما شد که او را نمیشناختیم و تعجب کرده بودیم، همین زمان هم ما مشغول افطار بودیم و همه از هم میپرسیدند که چطور آمده، چون مسجد کوچک است و ۷۰ـ۸۰ نفری که در آن هستند، یکدیگر را میشناسند، وقتی از او پرسیدیم که چطور آمده، گفت من نام الله را روی در دیدم و آمدم داخل تا افطار کنم. بعد از افطار هم نمازش را با ما خواند و رفت. مرد خیلی آرامی بود که هنوز هم او را با آرامشی که داشت به یاد دارم.»
دانشجوی مصری و تجربه اقامت در توکیو
چرا ماه رمضان یک علامت تعجب بزرگ برای ژاپنیها است
به نقل از ایکنا ( خبرگزاری بینالمللی قرآن)، کارمان یاسین، دانشجوی ۲۶ ساله مسلمان مقطع کارشناسی ارشد رشته اقتصاد در توکیو که اهل مصر بوده و علاقمند به شناختن فرهنگها و مردم است، تجربیات خود در مورد ماه رمضان را در مدت اقامت خود در ژاپن اینچنین نوشته است:
ژاپن به معنای واقعی کلمه صدها سال تنها بوده است. هیچکس نمیدانست در این جزیره چه اتفاقی میافتد، ژاپنیها هم هیچ اطلاعاتی از خارج از جزایر خود نداشتند. در سال ۱۸۶۸ کشف افسانه ژاپن شروع شد.
یکی از این تفاوتها در معنی «دین» است. بگذارید تصویری از دین در ژاپن برای شما ارائه دهم. برای شروع، بودیسم و شینتو، دو دین مشهور ژاپن هستند. جالب است که ارزشها و آموزههای این دو دین با هم مغایرت ندارند. بنابراین، شخص میتواند به هر دوی این مذاهب معتقد باشد، همانطور که اکثر ژاپنیها به هر دو معتقد هستند. با وجود این، وقتی پای ازدواج یا مرگ به میان میآید، اکثر ژاپنیها از آداب و سنن بودیسم تبعیت میکنند.
بر اساس تجربیات من، اکثر ژاپنیها درست نمیدانند که فرد معتقدی هستند یا نیستند، این حالت به ویژه در میان جوانان بیشتر دیده میشود. به همین خاطر است که مذهب برای ژاپنیها به کارهایی که میبایست یا نمیبایست انجام دهند، ارتباطی ندارد و نیز بر نحوه تفکر و رفتار آنان تأثیر نمیگذارد.
همچنین برای ژاپنیها پذیرفتنی نیست که در صحبتهای معمولی خود در مورد چیزهایی مانند بهشت و جهنم، آخرت یا خدا با همکار خود یا با دوست خود بر سر میز نهار صحبت کنند. این کار را درست نمیدانند و اگر شما این کار را انجام دهید، احتمالا آن شخص دیگر با شما صحبت نخواهد کرد.
با توجه به این، کاملا قابل درک است که چرا ژاپنیها وقتی میفهمند که ما ۵ بار در روز نماز میخوانیم، گوشت خوک نمیخوریم، الکل نمینوشیم و یک ماه از صبح تا شب چیزی نه میخوریم و نه مینوشیم، تا به دین خود عمل کنیم و پروردگار را از خود راضی نگه داریم، تعجب میکنند و سردرگم میشوند.
با دانستن همه اینها در مورد ژاپنیها، اجازه دهید شما را با روی دیگر این داستان نیز آشنا کنم که به واقع مرا متحیر کرده است. همیشه فکر میکردم، این تصویری که برای شما از ژاپنیها ترسیم کردم در مورد همه آنها صادق است اما اینطور نبود. خوشبختانه من شانس آن را داشتم که غیر مسلمانانی را در ژاپن ببینم که برای مدت یک ماه روزه میگرفتند، درست مانند ما مسلمانان. این حقیقت واقعا باعث تعجب من شد و مرا مدتها به فکر واداشت.
چرا ماه رمضان یک علامت تعجب بزرگ برای ژاپنیها است
این رمضان، دومین ماه رمضان من در ژاپن است و من قبلا فرصت آن را داشتهام که دو سال هم ماه رمضان را در آمریکا تجربه کنم. خوشبختانه من همیشه در میان مردمی بودم که به اسلام علاقه نشان میدادند. اما صادقانه بگویم، تا به حال چنین اشتیاقی برای روزهداری یک ماه در میان غیر مسلمانان ندیده بودم به ویژه اینکه همه دانشی که در مورد اسلام دارند یا بسیار کم یا بسیار جدید است. همچنین آنها «چراهای» بیصدای زیادی را از طرف خانواده و دوستان مواجه هستند.
من از آنها سؤالهای زیادی پرسیدم تا بفهمم که چرا این کار را انجام میدهند. حالا اجازه بدهید که دو پاسخ متفاوت و جالب دو زن ژاپنی را که روزه میگیرند به شما بگویم.
بانوی اول
او سال گذشته شروع به یادگیری زبان عربی کرد به همین خاطر با چندین مسلمان آشنا شد. ماه رمضان سال گذشته، برای مدت یک روز روزه گرفت که به گفته خودش بسیار کار سختی بود چون این کار را دلی نکرده بود. او در ابتدا تصویر خوبی نسبت به مسلمانان در ذهن نداشت زیرا چند مسلمانی که دیده بود به زمان احترام نمیگذاشتند و به قول خود عمل نمیکردند.
امسال او مانند یک مسلمان روزه میگیرد. به من گفت که در طول سال قبل دو مسلمان را ملاقات کرده که اهمیت میدهند و انسانهای بسیار خوبی هستند. بنابراین میخواهد با استفاده از ماه رمضان امسال برای امنیت و شادی آنان و همینطور برای خوشبختی دختر خودش دعا کند.
او میگوید: من مسلمان نیستم و تصمیم هم ندارم مسلمان بشوم اما هنگامی که قرآن و یا اذان را از نرمافزار موبایلم میشنوم، بسیار احساس آرامش میکنم.
بانوی دوم
داستان من چهار سال پیش شروع شد هنگامی که در دبیرستان بودم. برای اولین بار یک مسلمان را دیدم و با هم در مورد مرگ حرف زدیم. متأسفانه، همه ژاپنیها باید مطابق قانون اجساد مردگان را بسوزانند. من همیشه فکر میکردم که شاید عاقبت همه مردم آتش جهنم است.
وی افزود: و آن مسلمان به من گفت که مسلمانان اجساد را نمیسوزانند، این برای من بسیار مهم بود و موجب تعجب من شد. از آن زمان، من همیشه در مورد اسلام فکر میکنم. گوشت خوک نمیخورم، الکل نمینوشم و نماز میخوانم و قرآن را در گوشی موبایلم میخوانم.
یکی از چیزهایی که غیر مسلمانان ژاپنی را از غیر مسلمانان دیگر کشورها جدا میکند، این است که آنها تصورات قالبی موجود در مورد مسلمانان را ندارند. آنها اطلاعات را میگیرند، منطقی تحلیل میکنند (به شیوه ژاپنی) و به آن واکنش نشان میدهند.
حقیقت این است که دنیا آنقدر بزرگ است که همیشه میتوان یاد گرفت، ارتباط برقرار کرد، کمک کرد، اکتشاف کرد، سعی کرد و خندید. ماه رمضان مبارک!