ماه رمضان ماه مهمانی خداست اما برخی میگویند چرا در این مهمانی باید برخی از ساعات را گرسنه و تشنه باشیم؟ در پاسخ باید بگوییم که روزه گرفتن، علاوه بر مزایای نفسانی، تأثیرات مفید بسیاری روی جسم و سلامتی انسان دارد.
بر مسلمانان واجب است که یک ماه از سال (ماه رمضان) را روزه بگیرند و ساعاتی از روز را از خوردن و آشامیدن بپرهیزند. روزهداری محاسن و مزایای شناخته شده و ناشناخته بسیاری دارد که اثرات مفیدی روی جسم و روح انسان نیز خواهند داشت. نکته جالب در مورد روزه گرفتن این است که کارشناسان غیر مسلمان به دستهبندی مزایای روزهداری پرداخته و افراد را به گرفتن روزه به صورت دورهای یا پریودیکال (منظور از دورهای یا پریودیکال مشخص بودن ساعت شروع و پایان روزه گرفتن است) توصیه میکنند. نکته جالب دیگری که در توصیههای این محققان به چشم میخورد این است که روزه گرفتن را با رژیم غذایی مقایسه نمیکنند و معتقدند روزه گرفتن نسبت به رژیمهای غذایی سخت و طولانی مدت بسیار مؤثرتر و مفیدتر است. در این مطلب «تبیان »به 10 مورد از مزایای روزه گرفتن اشاره میکنیم که نه توسط مسلمانان بلکه توسط «ناتان هویت» کارشناس کاهش وزن منتشر شده است.
ناتان هویت معتقد است که شواهد و مدارک بسیار زیادی در اثبات مفید بودن روزهداری به طور دورهای و نه همیشه وجود دارد. وی همچنین میگوید: روزه گرفتن در سالهای اخیر بین مردم (منظور مردم غیر مسلمان است) و به خصوص افرادی که به بهداشت، سلامت و تناسب اندام خود اهمیت میدهند رواج یافته است. 10 مزیت روزه گرفتن از دیدگاه ناتان را در زیر میتوانید مشاهده کنید.
1ـ تأثیر روزه گرفتن روی کاهش وزن
روزه گرفتن به پاکسازی پوست کمک میکند، باعث توقف تشکیل سلولهای سرطانی میشود و طول عمر را افزایش میدهد.
طبق تحقیقات و مطالعات انجام شده روزه گرفتن یکی از ایمنترین روشها برای کاهش وزن است. این تحقیقات نشان دادهاند که روزه گرفتن به صورت دورهای، پریودیکال و یا متناوب (منظور از دورهای، پریودیکال یا متناوب، روزهای است که ساعت شروع و پایان آن مشخص باشد یعنی دقیقا شبیه روزه گرفتن مسلمانان) این امکان را برای بدن فراهم میسازد تا سلولهای چربی را بسیار مؤثرتر از رژیمهای غذایی معمولی بسوزاند.
در واقع روزه گرفتن متناوب یا پریودیکال بدن را قادر میسازد تا به جای منابع قندی، چربی را به عنوان اولین منبع انرژی انتخاب و استفاده کند. بسیاری از ورزشکاران در سطح جهان این روزها برای کاهش وزن و کاهش میزان چربی بدن خود، از روزه گرفتن استفاده میکنند.
2- بهبود حساسیت به انسولین
«ناتان هویت» مدعی است که تحقیقات نشان داده روزه گرفتن میتواند تأثیرات مثبتی روی «حساسیت به انسولین» در بدن انسان داشته باشد که در واقع به مقاومت بیشتر بدن در مقابل کربوهیدراتها و قندها منجر خواهد شد. منظور از حساسیت به انسولین میزان نیاز افراد به انسولین برای پایین آوردن سطح قند خون است. به بیان دیگر کسی که حساسیت به انسولین بهتری دارد، برای کاهش سطح قند خون خود نیاز به انسولین کمتری خواهد داشت و تأثیر انسولین در بدن او بیشتر و بهتر خواهد بود.
3ـ افزایش متابولیسم
روزه گرفتن به سیستم گوارشی انسان فرصتی جهت استراحت میدهد که این اتفاق باعث افزایش فعالیت متابولیسمی برای سوزاندن کالریهای بیشتر میشود. اگرسیستم هاضمه و گوارش ضعیفی دارید، باید بدانید که روزه گرفتن میتواند روی قابلیت متابولیزه کردن غذاها و سوزاندن چربیها تأثیر بگذارد. روزه گرفتن میتواند گوارش را تنظیم کند و عملکرد روده را بهبود بخشد و بنابراین عملکرد متابولیک و متابولیسم بدن را بهبود خواهد بخشید.
4ـ روزه گرفتن طول عمر را زیاد میکند
باور کنید یا نه هر چقدر کمتر بخوریم، بیشتر عمر خواهیم کرد. مطالعات مختلفی روی ملتها و فرهنگهای مختلف و رژیم غذایی آنان انجام شده که تأثیرات رژیمهای غذایی را روی طول عمر افراد اثبات کرده است. یکی از تأثیرات اولیه سالخوردگی، متابولیسم آهستهتر است. انسانها وقتی جوانتر هستند متابولیسم سریعتر و مؤثرتری دارند. بنابراین هرچه کمتر بخوریم، فشار کمتری بر روی متابولیسم و سیستم گوارش وارد خواهد شد و تلفات ناشی از سیستم گوارشی نیز کاهش خواهد یافت.
5ـ بهبود شرایط گرسنگی
ناتان هویت میگوید: اگر شخصی هر 3 یا 4 ساعت یکبار یک وعده غذایی بخورد، آیا میتواند حس گرسنگی واقعی را تجربه کند؟
طبیعی است که هیچکس با این شرایط گرسنه نخواهد شد. به بیان دیگر حس کردن یک گرسنگی واقعی بین 12 تا 24 ساعت طول خواهد کشید.
روزه گرفتن باعث میشود که هورمونها در بدن انسان تنظیم شود و این امکان را فراهم خواهد ساخت تا انسان گرسنگی واقعی را تجربه کند و از گرسنگیهای کاذب دور باشد.
6ـ روزه گرفتن باعث بهبود الگوی غذا خوردن میشود
روزه گرفتن میتواند برای کسانی که به پرخوری و زیادهروی در خوردن و آشامیدن دچار هستند بسیار مفید باشد. در واقع روزه گرفتن باعث میشود تا افراد بدون آنکه غذایی بخورند به فعالیتهای روزانه خود بپردازند که میتواند تمرین بسیار خوبی برای افرادی که به پرخوری عادت دارند باشد و تبدیل به یک سبک زندگی جدید بشود. البته باید توجه داشت که بعد از افطار کردن درصدد جبران نباشیم و به اندازهی نیاز واقعی بدنمان غذا و نوشیدنی مصرف کنیم.
7ـ بهبود عملکرد مغز
ناتان هویت میگوید: تحقیقات نشان داده که روزهداری باعث بهبود عملکرد مغز میشود. در واقع روزه گرفتن باعث سرعت بخشیدن به تولید یک پروتئین به نام «فاکتور نورون زایی مشتق شده از مغز» یاBDNF (brain-derived neurotrophic factor) میشود.
BDNF با فعال کردن سلولهای بنیادی مغز، باعث تولید نورونهای جدید شده و به زنده ماندن نورونهای قبلی نیز کمک میکند. همچنین فعالیتهای دیگری جهت تقویت و بهبود سلامت سیستم عصبی میشود. علاوه بر موارد مطرح شده، پروتئین BDNF باعث محافظت از مغز در برابر بیماریهای آلزایمر و پارکینسون میشود.
8ـ بهبود ایمنی بدن
روزه گرفتن باعث کاهش آسیبهای رادیکالهای آزاد میشود، شرایط التهابی بدن را تنظیم میکند و باعث توقف تشکیل سلولهای سرطانی میشود. همچنین خوب است بدانیم که در دنیای طبیعت زمانی که حیوانات بیمار میشوند، غذا خوردن را متوقف میکنند و تمرکز خود را بر روی استراحت میگذارند. در واقع این عمل یکی از اولین و مهمترین غریزههای حیوانات است که باعث میشود استرس درونی بدن آنها کاهش یابد و بدن بتواند با مشکلات و عفونتها مبارزه کند. انسانها هم میتوانند از این ویژگی استفاده کنند.
9ـ کمک به خود روشنگری
ناتان هویت معتقد است: سیستم گوارش و غذا خوردن یکی از راههای تأمین انرژی برای بدن است. یعنی راههای دیگری نیز برای تأمین انرژی برای بدن وجود دارد که میتوان با مطالعه کردن، ورزش کردن، ورزش یوگا، تمرکز و سایر روشها به آنها دست یافت. ناتان هویت باور دارد که روزه گرفتن میتواند این حس را تقویت کند. روزه گرفتن باعث میشود تا احساس بهتری از لحاظ فکری و فیزیکی به انسان دست بدهد. به بیان دیگر با یک بدن سبکتر و مغز و ذهنی پاکتر، افراد نسبت به محیط اطراف و نعمتهایی که در اختیارشان است آگاهتر وشکرگزارتر خواهند بود.
10ـ پاکسازی پوست و جلوگیری از آکنه
روزه گرفتن به پاکسازی پوست کمک میکند. در واقع با خالی بودن موقتی سیستم گوارش انسان، بدن این فرصت را مییابد تا تمرکز خود را بر روی بازسازی سایر قسمتها بگذارد. تحقیقات نشان داده که عدم غذا خوردن در طول یک روز (مثل روزه گرفتن در ماه رمضان) کمک قابل توجهی به بدن در دفع سموم و تنظیم کردن عملکرد کبد، کلیهها و سایر بخشها میکند.
مواردی که مطرح شد شاید تنها گوشهای از مزایای یک توصیه و امر الهی باشد و خداوند هیچگاه انسان را به انجام کار عبث و بیهوده توصیه نمیکند. بنابراین خداوند را شکر میگوییم که ما را به رفتاری که به سود خود ما است توصیه و امر کرده است.