در ایران این گیاه علفی با نام فارسی «صبر زرد» و «شاخ بزی» شهرت داشته است. آلوئه یا آلوئهورا حاوی مشتقات هیدروکسی آنتراسن و آلوئه رزین A، B و C است. این ترکیبات آثار سطحی دارند. همچنین قندهای گلوکز و مانوز، آنزیمهای اکسیداز، آمیداز، کاتالاز و ویتامینهای B1، B2، B6، C، Eو اسیدفولیك و مواد معدنی نظیر کلسیم، سدیم، منیزیم، روی، مس و کروم از مواد مغذی موجود در آن (البته در مقادیر کم) هستند.
در ادامه به نكاتی كه دكتر محمدحسین صالحیسورمقی، متخصص فارماكوگنوزی و استاد دانشكده داروسازی دانشگاه تهران، درباره این گیاه به آنها اشاره كردهاند، توجه كنید.
خاصیت اصلی آلوئهورا، مسهل بودن است. به علاوه میتوان آن را یك ضد ورم، ضدمیکروب، التیامبخش زخمها، ضدآفتاب و ضدسوختگی به حساب آورد. از قدیم از این گیاه به عنوان مرهم سوختگی استفاده میشد. مصرف ژل خوراکی این گیاه به مدت 6 ماه برای كنترل زخممعده و كاهش شدت آسم بسیار موثر است.
میتوان گفت آلوئهورا ضدآلرژی، ضدسرطان، ضدقارچ، ضدویروس، تا حدودی کاهشدهنده قندخون و قاعدهآور، تقویتكننده معده و کبد و از بین برنده انگل و كرم در بدن است. ژل آلوئهورا آثار مفیدی روی سوختگیهای معمولی، سوختگیهای حاصل از اشعه به خصوص اشعه ایكس، زخمها و صدمههای دیگر پوست دارد. به علاوه، کرمهای تهیهشده از ژل آن در تسکین پسوریازیس مورد استفاده قرار میگیرد. امروزه علاوه بر ژل، محصولهای مختلف این گیاه به شکل قرص، کپسول، صابون، شامپو، کرم، پماد، ژل، نوشابههای خوراکی و کمپوت تولید میشوند و شركتهای سازنده این نوشیدنیها مدعی هستند كه مصرف آنها برای تقویت سیستم ایمنی بدن تا حدودی موثر است.
بهترین شیوه مصرف آلوئهورا
برگهای خود این گیاه به صورت تازه در عطاریها و داروخانهها به فروش میرسد. استفاده از این گیاه به دو شكل موضعی و خوراكی است. برای استفاده مستقیم از ژل آلوئهورا میتوان برگهای گیاه را قطع کرد. در محل قطع شده ژل بیرنگ نمایان خواهد شد. با فشردن برگ گوشتی گیاه، ژل بیرون میزند.
میتوان از این ژل برای مرطوب کردن پوست، آفتابسوختگی، زخم، سوختگیهای معمولی و نرم کردن اگزمای زیر چشم استفاده کرد. فراموش نكنید كه ژل به مرور زمان در هوا تغییر رنگ میدهد و پس از مدتی به رنگ قرمز تیره مایل به سیاه در میآید. در نوع خوراكی نیز میتوان از انواع كمپوت، دراژه، قرص و نوشیدنیهای آلوئهورا كه تا حدودی خواص ملینی، ضدمیكروبی و... دارند، استفاده كرد. خوردن كمپوت آلوئهورا به دلیل اینكه مولکولهای پلیساکارید موجود در آن میتوانند باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شوند و بدن را در برابر انواع عوامل بیماریزا به خصوص ویروسها مقاوم کنند، مفید است.
البته در استفاده از این گیاه باید مراقب بود زیرا مصرف بیش از حد آن به صورت خوراکی (مصرف روزانه بیش از یک گرم به مدت طولانی) ممکن است باعث به هم خوردن تعادل آب و الکترولیتها و در نهایت كمآبی بدن، سقط جنین، زایمان زودرس، اسهال خونی و ضایعات کلیوی شود زیرا خاصیت مسهلی آلوئهورا باعث دفع بیش از حد آب بدن و در نتیجه بروز ضایعات كلیوی و اسهال خونی میشود.
توجه: از آلوئهورا نباید در زمان تهوع، استفراغ، دردهای شکمی، خونریزی (رکتال مقعد) و ضعف شدید استفاده کرد. در زمان بارداری نیز به غیر از دستور پزشک مصرفش ممنوع است.
آلوئهورا و سقط جنین
هر گیاه یا مادهای كه خاصیت ملینی قوی دارد، در صورتی كه بیش از اندازه مصرف شود، باعث تحریك شدید روده و در نتیجه فشار بر رحم و سقط جنین میشود. به همین دلیل مصرف آلوئهورا در زمان بارداری بدون دستور پزشك ممنوع است. میزان مصرف معمولی آن به عنوان ضدیبوست، 0.2 گرم است. مصرف بیش از این مقدار در افراد عادی باعث دلپیچه و در خانمهای باردار باعث سقط جنین میشود.
توجه: مصرف آلوئهورا به مقدار توصیه شده در كنار میوههای دیگر یا سالاد میوه منعی ندارد اما از مصرف مداوم و روزانه آن باید پرهیز شود. مصرف مداوم این گیاه با تمام خاصیتها و فوایدی كه دارد به كلیهها آسیب جدی میرساند.
باید محصولات گیاه آلوئهورا را كه به صورت پماد، كرم، كمپوت و... برگهای آنكه به بستهبندیهای فویلشده در سوپرماركتها یا داروخانهها موجود است، با توجه به تاریخ انقضای درج شده روی آن مصرف كرد.