نفيسه ابراهيمزاده انتظام
بانك جهاني به تازگي گزارشي منتشر كرده كه نشان ميدهد، كشورمان در خصوصیسازی مدارس متوسطه بین سالهاي 1998 تا 2017 در ميان كشورهاي دنيا ركورددار است. درحاليكه آموزشوپرورش در كشور ما بهعنوان يك نهاد حاكميتي از اصل 44 قانون اساسي مستثني است و برونسپاري خدمات آموزشي در قالب خصوصيسازي همواره از سوي مديران ارشد اجرايي كشور تكذيب شده است.
آخرين آمار در دسترس مدارس غيردولتي كشورمان متعلق به سال 1392 است و پس از آن ديگر آماري در رسانهها در اين خصوص منتشر نشده است. البته به جز آمار كلي 13 هزاري كه مرضيه گرد رئيس وقت سازمان مدارس غيردولتي در سال 95 اعلام كرده بود.
اين گم شدن رد آمار مدارس غيردولتي از سال 93 و همزمان با تدوين و تصويب لوايح پشتيبان خصوصيسازي آموزشوپرورش از جمله بسته حمايتي اين مدارس، لايحه دائمي شدن تأسيس و اداره مدارس غيردولتي، لايحه بودجه سالهاي 96 و 97 و برنامه ششم توسعه اتفاق افتاده است.
از طرفي مشاهدات ميداني و خبرهاي پراكنده از راهاندازي مدارس غيردولتي در شهرستانها و استانهاي مختلف كشور نشاندهنده گسترش كمي مدارس غيردولتي و افزايش مشاركت بخش خصوصي در تأسيس مدارس و مدرسه داري است.
با وجود اين، مسئولان آموزشوپرورش با استناد به اينكه مدارس خصوصي در كنار مدارس دولتي فعاليت ميكنند و قرار نيست آموزشوپرورش رايگان مصرح در قانون اساسي را تحت تأثير قرار دهند بر آتش تنور خصوصيسازي ميدمند.
15 درصد دانشآموزان متوسطه در غيردولتيها درس ميخوانند
از اينكه توسعه مدارس غيردولتي و مشاركت بخش خصوصي در اين حوزه از منويات سند 2030 است كه بگذريم، بانك جهاني درصد دانشآموزان دوره متوسطه مدارس غيردولتي در سالهاي 1998 تا 2017 در كشورهاي دنيا را طي گزارشي منتشر كرده است كه شيب مثبت اين درصد در سالهاي ياد شده در كشور ما بيش از ساير كشورها جلب توجه ميكند. اگرچه نمودار منتشر شده از سوي اين نهاد بينالمللي براي ميانگين جهاني نيز مثبت است، اما باز در تندي شيب به پاي كشورمان نميرسد.
طبق اين گزارش دانشآموزان دوره متوسطه مدارس غيردولتي در كشورمان ظرف 19 سال به 15 درصد رسيده، درحاليكه در برخي استانها مانند استان آذربايجان شرقي اين آمار به نزديك 50 درصد رسيده است. به طوري كه در اين استان بيش از 4 هزار مدرسه از حدود 9 هزار مدرسه داير آن، غيردولتي (پولي) شده است.
رشد سرسامآور مدارس غيردولتي در سالهاي اخير در كشورمان كه به تعبير برخي كارشناسان از خصوصيسازي گذشته و به رهاسازي رسيده است، در حالي از سوي مجامع جهاني مورد مطالعه قرار گرفته كه نرخ رشد دانشآموزان دوره متوسطه محصل در مدارس غيردولتي در كشورهايي مانند آمريكا و ژاپن با كاهش مواجه بوده و شيب منفي داشته است.
بانك جهاني محرم مردم نامحرم!
نکته آخر که در گزارش بانک جهانی قابل تأمل است دسترسی این نهاد بینالمللی به آمار مدارس غیردولتی کشور به تفکیک مقطع، جنسیت و پایه تحصیلی است. این در حالی است که تماسهای مکرر روزنامه «جوان» با مسئولان سازمان مدارس غیردولتی و توسعه مشارکتهای مردمی برای تطبیق آمارهای بانک جهانی با آمارهای آنها ناکام ماند و در نهایت نیز روابط عمومی وزارت آموزشوپرورش عنوان کرد، این آمار تا به حال در اختیار هیچ خبرنگاری قرار نگرفته و بعید است در اختیار شما هم قرار بگیرد.
حالا كه دم خروس خصوصيسازي آموزشوپرورش در كشور اينبار از گزارش بانك جهاني بيرون زده، خوب است دستگاه تعليم و تربيت روراستي را با مردم پيش بگيرد و يكبار براي هميشه سياست خود را در رابطه با خصوصيسازي تعليم و تربيت اعلام عمومي كند تا دستكم با تطبيق قانونهاي موجود در اين زمينه و سیاستهای ابلاغي تا حدودي ماجرا تعديل شود.
كمتر كسي است كه از گرفتاري مالي آموزشوپرورش و كم و كسريهاي بودجه و اعتباري آن نشنيده باشد و اذعان نداشته باشد همان آموزشوپرورش پركسري، كاركرد تعليم و تربيتي موفقتري نسبت به اهداف آموزشي و پرورشي نظام داشته تا آموزش و پرورشي كه در سالهاي اخير با تمركز بر ارتقاي سطح گردش مالي خود به هر قيمتي و با همكاري بخش خصوصي در بسياري از موارد از مسير خود خارج شده است. شاهد اين ادعا خروجي سالهاي اخير اين دستگاه و مشاهده دانشآموزان در آن است، اما مديران اين دستگاه در سالهاي اخير با ارائه الگويي از اقتصاد آموزشوپرورش كه به زعم متخصصان اين حوزه نسخه ابتر و ناقصي از آن است، تمام دستاوردهايي را كه سيستم تربيتي و آموزشي كشور ميتوانست داشته باشد، از اين دريچه به نمايش گذاشتند و به آن گره زدند. خصوصيسازي تحت عنوان توسعه مشاركتها در صدر اولويتهاي اجرايي وزارت آموزشوپرورش در دولتهاي يازدهم و دوازدهم قرار گرفت و اکنون بلای جان تعلیم و تربیت فرزندان ایران شده است.