یاسمین رضوی
خواستگاری، مراسمی است که اغلب آن را فرمالیته و کلیشه‌ای به حساب می‌آوریم. یک آشنایی ساده که به هیچ شناخت ویژه‌ای نمی‌رساندمان. برای برخی جوانان، خواستگاری سرشار از استرس و اضطراب است و سعی دارند هر طور شده از زیر آن شانه خالی کنند. اما جلسه خواستگاری با تمام انتقادهایی که به آن وارد است می‌تواند سالم و راه‌گشا برگزار شود. خواستگاری‌های مدرن، سروشکل‌شان تغییر کرده است. خانواده‌ها دیگر اصراری ندارند که این جلسه حتما در خانه برگزار شود. نفرات حاضر در خواستگاری ممکن است مثل سابق، تشکیل شده از خانواده‌ی طرفین نباشد یا تغییرات دیگر اینچنینی. ما در این نوشتار درباره خواستگاری نکاتی کاربردی عنوان خواهیم کرد که شاید تا به حال به آنها نیندیشیده‌اید یا نمی‌دانستید با آنها باید چه بکنید و کدام راه درست تر است.
سه راه طلایی
مطالعه کن، یاد بگیر
حالا که تصمیم گرفته‌ای ازدواج کنی وقتش رسیده که در این باره بیشتر مطالعه کنی. باید بدانی چه تفاوت‌های ذاتی بین زنان و مردان وجود دارد تا بهتر بتوانی تصمیم بگیری و وقتی تصمیم گرفتی راه‌های سازش و کنار آمدن و درک متقابل را بلد باشی. پس مطالعه کن. کارگاه‌های خودشناسی و شخصیت شناسی و کلاس‌هایی که مربوط به انتخاب همسر و خانواده است را شرکت کن. علامه جعفری می‌فرماید: آیا برای پنجاه سال زندگی مشترک نمی خواهید پنجاه ساعت وقت بگذارید، فکر کنید، مطالعه کنید یا به سخنرانی بزرگان در این زمینه گوش دهید؟
خودشناسی؛ قدم طلایی
به دنبال نیمه گمشده ات هستی؟ کسی که مکمل باشد؟ عالی است! اما چطور میخواهی نیمه گمشده کسی را پیدا کنی که هنوز خودش پیدا نشده! چقدر خودت را می شناسی و پیدا کرده ای؟ تا خودت را از هر نظر خوب و کامل نشناسی و خواسته هایت را دقیق و روشن ندانی،نمی توانی انتخابی مطمئن داشته باشی. قبل از اینکه بخواهی سوالات را در جلسه خواستگاری از طرف مقابل بپرسی بهتر است اساسی‌ترین‌هایش را از خودت بپرسی.
همه چیز را به عقل نسپار
یک حق وتو در انتخاب همسر وجود دارد و آن منوط به نظر قلب است. همان چیزی که بهش میگوییم: «به دل نشستن» جلسه خواستگاری برای همین است که شما طرف مقابل را خوب ببینی و متوجه شوی که قلبت چه می گوید، به دلت می نشیند یا نه! اگر قلب همراهی نکند، هرچقدر هم که عقلتان تأیید کند باز یک جای کار می لنگد. در عین حال حواستان باشد که دلدادگی هم در صورتی پایدار می ماند که تحت حمایت عقل و شناخت باشد. طوری تمام مدیریت را به قلبتان واگذار نکنید که یکسال بعد مجبور شوید بگویید عشق، کورم کرد!
کجا قرار بگذاریم؟
سعی کنید تا جایی که ممکن است جلسه خواستگاری را در منزل برگزار کنید. خواستگاری با پیامک، چت، فضای مجازی، خواستگاری در محل کار، در خانه معرف یا همسایه و فامیل، خواستگاری در پارک و کافی شاپ، نمی‌تواند به شما شناخت درخوری ارائه کند. هر كدام از موارد گفته شده موانعی جهت شناخت دقیق تر ایجاد می كند. محل زندگی ما، نشان دهنده فرهنگ و سلایق، نظرات و روحیات ماست. حضور اعضای خانواده به معنای حمایت همه جانبه آنها از فرزند است و دوطرف را برای انتخاب دقیق تر و عقلانی تر مصمم می كند.
چه زمانی و با چه کسانی
پیامبر اکرم(ص) می فرمایند بهترین روز جهت خواستگاری روز جمعه و در ساعات بعد از ظهر می باشد و توجه کنید که زمانش قمر در عقرب نباشد. همچنین بین جلسات خواستگاری فواصل زمانی مناسبی در نظر بگیرید تا فرصت تفکر و تحلیل داشته باشید.
جلسات اول خواستگاری را بدون خبر عمومی و تنها با حضور خانواده‌ی دختر و پسر برگزار کنید. همچنین روایت داریم که بهتر است خواستگاری پنهان بماند. نیازی نیست کل محله و آپارتمان در جریان مراسم خواستگاری قرار بگیرند.
حالا چه کار کنیم؟
بعد از جلسه اول حیران و سردرگم نمانید که حالا باید چه کار کنم! اگر با ظاهر طرف مقابل، نحوه صحبت کردن، راه رفتن و کلیه رفتارهای ظاهری او مشکلی ندارید، اگر مشکلی در ارتباط با کسانی که به عنوان خانواده با خودش همراه کرده است، وجود ندارد و در ارتباط با نکات کلی گمان می کنید که با شما و خانواده تان همراه است، قرار جلسه دوم را بگذارید. معمولا قرار جلسه دوم به خانواده‌ی پسر مرتبط است. یعنی آنها باید تماس بگیرند و قرار جلسه بعد را بگذارند و این بخاطر حفظ شأن دختر است. قرار جلسه دوم را در همان جلسه اول نگذارید. حتی اگر از سوی خانواده‌ی پسر این قرار مطرح شد، زمان بخواهید برای پرسیدن نظرات دختر خانم و دیگر اعضای خانواده که در جلسه حضور داشتند. اگر ظاهر طرف مقابل صد در صد مطابق معیارها و فانتزی‌های ذهنی شما نبود، اما متنفر هم نبودید، همانطور که در بالا اشاره شد، فرصت گفتگو به خودتان و طرف مقابل بدهید. معیارهای جذابیت و به دل‌نشستن فقط به ظاهر ختم نمی‌شوند.
چه سوالاتی بپرسیم
اینکه در جلسه خواستگاری بهتر است چه سوالاتی را بپرسیم و از چه چیزهایی را به جلسات بعد موکول کنیم، بحثی است بسیار مفصل و دامنه دار. ما در این جا تنها می توانیم سرفصل‌های کلی این سوالات را مطرح کنیم و امیدوار باشیم که خوانند‌گان با مطالعه بیشتر کتب و شرکت در کارگاه‌های آموزشی در این زمینه مهارت کافی را به دست آورند؛
جلسات اول خواستگاری و صحبت کردن را به صحبت درباره کلیات اختصاص دهید. اولین سوالی که می پرسید درباره علت انتخاب طرف مقابلتان باشد؛ «چه شد که به خواستگاری من آمدید؟» «دلیل اینکه اجازه دادید من به خواستگاری شما بیایم چیست؟»
در قدم دوم از او بخواهید که اطلاعات کلی در مورد خودش بدهد؛ از خودتان بگویید؛ یعنی تحصیلات، شغل، روحیات و عقاید.
یکی از سوالات اساسی که در جلسه خواستگاری باید پرسیده شود و از پاسخ آن می توان به میزان هدفمندی و مسئولیت‌پذیری و عقاید اساسی طرف مقابل پی برد این است که هدف شما از ازدواج چیست؟
از انتظاراتش بپرسید. انتظارش از زندگی مشترک و از شما چیست؟ برنامه آینده زندگی‌اش چیست؟ شاخص معیارهایش برای انتخاب همسر چه چیزهایی است؟
اگر فرد مقابل شما کسی باشد که به خودشناسی و بلوغ عقلی و عاطفی رسیده باشد، هدفمند و مسئولیت پذیر بوده و برای زندگی مشترکش برنامه داشته باشد، حتما در جواب همین چند سوال بالا می تواند ساعتها برایتان صحبت کند و شرح و تفسیر بدهد که شما بهتر بشناسیدش. پس همین چند سوال برای جلسه اول کافی است.
در جلسه دوم باید سوالات جزئی تر را بپرسید، سوالاتی که پاسخ آنها نشان‌دهنده‌ی؛ نگرش مذهبی، فرهنگ خانوادگی، دوستان و میزان ارتباط با آنها، نگرش اقتصادی، تشخیص روحیات و سلایق و ... باشد .
مراقب اسرار خانوادگی باشیم
مشخص است که همانطور که سوال می کنیم، قطعا سوالاتی را هم خواهیم شنید که باید به آنها پاسخ بگوییم. در این جواب دادن ها گاه رخ میدهد که مجبور شویم اسراری را برملا کنیم و آن وسط مضطرب و حیران می مانیم که کدام ها را بگوییم و کدام را مخفی کنیم. در جلسات اول خواستگاری نیازی نیست از اسراری صحبت کنید که هیچ کسی به جز خانواده شما از آن باخبر نیست. اما اگر موردی وجود دارد که همه به جز خواستگار از آن خبر دارند را عنوان کنید. مثلا همه فامیل میدانند که شما یکبار با ازدواجی ناموفق داشتید. این نکته بهتر است قبل از خواستگاری به طرف مقابل گفته شود. گاهی ارتباط قبلی در حد یک نامزدی بوده که در شناسنامه هم ثبت نشده است، این نکته را لازم نیست از قبل بگویید، می توانید در پایان جلسه اول با او در میان بگذارید. اسرار مهمی که تنها خانواده شما از آن مطلعند اما نیاز هست که همسر آینده شما هم پیش از تصمیم گیری از آن باخبر شود در جلسات بعدی خواستگاری عنوان کنید. اما اگر شما در گذشته خود خطایی کرده اید و کسی جز خودتان از آن با خبر نیست و بعد هم توبه کرده اید و انجام نداده اید و امکان افشا شدنش هم نیست، لازم نیست اعتراف به گناه کنید که خدا هم این مسئله را نمی پسندد. اما اگر امکان افشا شدنش هست و زندگی شما را با تشنج و استرس روبه‌رو می کند، حتما به نحوی آن را مطرح کنید.
چی بپوشم؟
معضل «چی بپوشم» در خواستگاری پررنگ تر از همیشه می شود. خاصه برای دختر خانم ها. فراموش نکنید که جلسه اول در ذهن پسر و دختر و خانواده‌هایشان ماندگار می شود، پس بهتر است نهایت نظافت و پاکیزگی و مرتب بودن را داشته باشید. در عین حال لباس های خیلی خاص و پر زرق و برق که تمرکز را از طرفین می گیرد نپوشید. آقا پسر می تواند با لباسهای کمی رسمی‌تر به خواستگاری برود. دختر خانم بهتر است آرایش خاصی نداشته باشید. آرایش داشتن گذر از مرحله اول را آسان و امکان ایجاد موانع بعدی را تقویت می کند.
توکل کنید
قبل از برگزاری جلسه خواستگاری، دو رکعت نماز طلب خبر بخوانید و دعا کنید که آنچه خیر و صلاح است برایتان رقم بخورد. فراموش نکنید که در نهایت و پس از همه شناخت‌ها می بایست باز هم توکل کرد.