احساس سبکی سر توسط یک کاهش موقت خون به مغز ایجاد می‌شود. این احساس اگر در اثر از دست دادن شدید خون، حمله قلبی و سکته مغزی نباشد اغلب با گذشت زمان فروکش می‌کند. البته گاهی اوقات هم سبکی سر می‌تواند یک بیماری زمینه‌ای را نشان دهد و خطر خود را افزایش می‌دهد که در این صورت فرد سقوط خواهد کرد.
ـ احساس سبکی سر احساسی است که ممکن است به واسطه آن شما غش کنید! اگر خون به اندازه کافی به سر نرسد بدن احساس سنگینی می‌کند و ممکن است سبب سقوط شما شود. راه دیگر برای توصیف سبکی سر؛ «احساس وضعیتی وخیم است.» احساس سبکی سر ممکن است سبب چشم‌انداز تیره و ابر‌آلود و با از دست دادن تعادل همراه باشد.
ـ احساس سبکی سر اغلب زمان حرکت از حالت نشسته به ایستاده رخ می‌دهد. این تغییرات موضعی در اثر کاهش جریان خون به مغز است. این می‌تواند نشانه افت فشار خون باشد که باعث می‌شود در شما احساس ضعف ایجاد کند. اگر شما به دلیل بیماری یا مصرف مایعات ناکافی دچار کم آبی باشید با احتمال بیشتری دچار این حالت می‌شوید. این احساس ممکن است زمانی‌که شما نشسته و یا دراز بکشید بهبود می‌یابد.
ـ احساس سبکی سر ممکن است با تهوع و سرگیجه همراه باشد. سرگیجه، احساس نامتعادل یا ناپایدار بودن است و اغلب به دلیل مشکلاتی درگوش داخلی، مغز، قلب یا استفاده از داروهای خاص ایجاد می‌شود.
ـ یک نوع از این سرگیجه، ورتیگو نام دارد که باعث حس کاذب حرکت یا چرخش محیط ساکن اطراف شما می‌شود. سرگیجه ممکن است باعث شود شما احساس در حال شناور بودن، کجی، نوسان داشتن یا چرخش داشته باشید. اغلب موارد ورتیگو توسط اختلالات گوش داخلی و به دلیل ارسال سیگنال به مغز با نشانه‌های چشم و اعصاب حسی ناهماهنگ به وجود می‌آید.
علل
علاوه بر کم شدن آب بدن و تغییرات موضعی، علل دیگر شایع سبکی سر عبارتند از:
ـ آلرژی
ـ بیماری ارتفاع زیاد
ـ سرماخوردگی و آنفولانزا
ـ قند خون پایین
ـ استفاده از تنباکو یا داروهای غیرمجاز
ـ کم آبی ناشی از استفراغ، اسهال، تب، سایر بیماری‌های دیگر
ـ تنفس بسیار عمیق و یا سریع (تنفس عمیق و سریع)
ـ اضطراب و استرس
در برخی موارد، سبکی سر علت یک بیماری جدی است از جمله:
ـ ناراحتی‌های قلبی، مانند حمله قلبی یا ضربان قلب خارج از ریتم
ـ خونریزی داخلی (در اندام‌های داخلی شما و یا سیستم‌های بدن)
ـ شوک که باعث افت فشار خون قابل توجه شود.
ـ ضرب
اگر شما مقدار قابل توجهی خون از دست داده‌اید و احساس ضعف دارید فورا به پزشک مراجعه کنید. همچنین، سبکی سر، همراه با حمله قلبی یا سکته مغزی علائمی است که باید سریعا درمان شود. این علائم عبارتند از:
ـ افتادگی صورت در یک طرف
ـ حالت تهوع
ـ فشار و درد در قفسه سینه
ـ تنگی نفس
ـ عرق کردن غیر‌قابل توضیح
ـ استفراغ
توجه
ـ سعی نکنید برای رفتن به بیمارستان خودتان رانندگی کنید اگر شما این علائم را تجربه می‌کنید در عوض، یک آمبولانس خبر کنید.
ـ اگر احساس سبکی سر پس از یک هفته یا همچنان ادامه دارد همچنین به دنبال یک آسیب منجر به تهوع، حتما به پزشک مراجعه کنید.
درمان
ـ اگر احساس سبکی سر در اثر از دست دادن شدید خون، حمله قلبی، سکته مغزی نباشد اغلب با گذشت زمان فروکش می‌کند. در این صورت درمان‌های خانگی سبکی سر عبارتند از:
ـ نوشیدن آب بیشتر
ـ دریافت مایعات وریدی (مایعات هیدراتاسیون داخل وریدی)
ـ خوردن یا نوشیدن مواد شیرین
ـ نوشیدن مایعات حاوی الکترولیت
ـ دراز کشیدن یا نشستن به منظور کاهش ارتفاع نسبی سر با بدن
ـ در موارد حاد سبکی سر یا برای سبکی سری که برطرف نمی‌شود درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
ـ قرص‌های آب
ـ رژیم غذایی کم نمک
ـ داروهای ضد تهوع
ـ داروهای ضد اضطراب، مانند دیازپام (والیوم) یا آلپرازولام (زاناکس) با تجویز پزشک
ـ داروهای ضد میگرن با دستور پزشک
ـ درمان تعادل، توان‌بخشی دهلیز (تمریناتی برای کمک به ایجاد سیستم تعادل برای حساسیت کمتر نسبت به حرکت)
ـ روان‌درمانی برای کاهش اضطراب
ـ تزریق آنتی‌بیوتیک در گوش داخلی در صورتی که اختلالات گوش باعث بروز مشکل باشد. (این تعادل در گوش را غیر‌فعال کرده و اجازه می‌دهد گوش‌های دیگر سبب تعادل سر شود)
ـ حذف ارگان حسی گوش داخلی (labyrinthectomy)؛ یک عمل جراحی نادر برای غیر‌فعال کردن عملکردی در گوش داخلی که باعث مشکلات تعادل می‌شود.
پیشگیری
ـ به آرامی ایستادن و اجتناب از تغییرات ناگهانی در وضعیت، می‌تواند به جلوگیری از سبکی سر کمک کند.
ـ نوشیدن مقدار زیادی آب، به ویژه زمانی‌که شما بیمارهستید یا ورزش شدید دارید مؤثر است.
ـ از چراغ روشن اجتناب کنید و در خارج از منزل عینک آفتابی استفاده کنید.
ـ از مواد شناخته شده عامل سبکی سر، مانند دخانیات اجتناب کنید. آنتی‌هیستامین‌ها، آرام‌بخش‌ها و داروهای ضد تهوع نیز ممکن است سبب احساس سرگیجه شود البته داروهای تجویزی را بدون توصیه پزشک خود قطع نکنید.
اگر شما تمایل به تجربه سبکی سر را به صورت منظم دارید در این‌جا برخی راهنمایی‌های اضافی برای کمک به بهبود کیفیت زندگی شما آورده می‌شود.
ـ به دقت و به آرامی و در صورت لزوم با استفاده از یک عصا حرکت کنید.
ـ از سقوط در خانه خود را با از بین بردن چیزهایی که سبب لغزش می‌شود مانند فرش، کابل برق، تشک اضافی و لغزندگی کف حمام جلوگیری کنید. مطمئن شوید خانه شما به خوبی روشن است و نور کافی دارد.
ـ به محض احساس ضعف بنشینید و یا دراز بکشید و چشم خود را در یک اتاق تاریک ببندید.
ـ اگر شما اغلب دچار سرگیجه بدون هشدار می‌شوید رانندگی نکنید. با ماشین‌آلات سنگین نیز کار نکنید.
ـ رژیم غذایی سالم سرشار از انواع مواد مغذی داشته باشید.
ـ به اندازه کافی بخوابید (8 تا 10 ساعت برای نوجوانان، 7 تا 9 ساعت برای بزرگسالان جوان و بزرگسالان و 7 تا 8 ساعت برای افراد مسن).
ـ از استرس‌های اضافی جلوگیری کنید توسط تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند تنفس عمیق، یوگا و مدیتیشن تمرین کنید.
ـ مایعات کافی بنوشید (حداقل هشت لیوان در روز).