سحر یوسفی
اسهال، هنگامی صورت می‌گیرد که در بدن «خلط‌های» آزار‌دهنده‌ای به معده چسبیده شده یا در آن تولید شده باشد.اسهال ساده موقعی است که مدفوع آبکی و روان است و آثار گیر روده یا زحیر (نوعی اسهال همراه با خون) یا اسهال عفونی در بین نباشد. اکثر مواقع اسهال را می‌توان با تغییر نوع غذا و به خصوص مصرف نوشیدنی‌های قابض مانند چای سیاه غلیظ، قهوه، دوغ، آرد سنجد و پرهیز از غذاهای ملین و پرحجم درمان کرد و نوشیدنی و غذاهای آبکی را مورد مصرف قرار داد تا بدن با کم‌آبی مواجه نشود.
شروع
اسهال یکی از بیماری‌هایی است که در جهان به خصوص در کشورهای در حال توسعه سالانه باعث مرگ هزاران کودک می‌شود و سایر افراد نیز از این ناراحتی در امان نیستند. این بیماری به سرعت سبب از دست رفتن آب بدن می‌شود. کودکان زیر شش سال به این بیماری حساسیت بیشتری دارند و بیشترین تلفات اسهال، این کودکان هستند. به مخوارد مهم در ارتباط با این موضوع اشاره می‌کنیم.
· بیماری اسهال گاهی میکروبی است، گاهی ویروسی و گاهی در اثر وجود انگل‌های داخل دستگاه گوارش و حرکات آن‌ها در داخل روده عارض می‌شود. گاهی نیز علل فیزیولوژیکی دارد؛ اما در مداوای اسهال گاهی بی‌توجهی می‌شود و این عدم توجه سبب ضایعات جبران‌ناپذیری خواهد شد. از علت‌های اسهال شدید در کودکان انگل تک سلولی ژیاردیا است که در همه جا یافت می‌شود به خصوص در مناطقی که وضعیت بهداشتی ضعیف‌تری دارند و آب سالم در آنجا به سختی به دست می‌آید.
· دلیل دیگر اسهال، چیرگی حرارت بر معده است که نشانه آن تشنگی، التهاب، تب، گزندگی، بیرون‌روی رقیق، غش و ناراحتی است.
· نوع دیگر ناشی از «بلغمی» است که در معده حبس شده و نشانه‌اش بیرون‌روی مواد لزج و «بلغمی»، کمی عطش همراه با التهاب و باد گلوی ترش است.
· دیگر آن که سردی بر «مزاج» چیره شده و علامتش مانند حالت اول است. مگر آن که در این نوع، بیمار سابقه بدگوارشی هم داشته باشد.
· علت دیگر آن است که «سودا» به معده می‌چسبد با این نشان که بیمار دارای اشتهای زیادی است و در دهانه معده احساس گزش می‌کند و دهانش ترش است و اگر چیزی بخورد یا کمی روغن بیاشامد این حالت تمام می‌شود.
· علت دیگر آنکه کبد ضعیف است و نمی‌تواند کیموس (غذای نیمه گوارش شده) را جذب کند و نشانه‌اش این است که بیرون‌روی آبکی و سفید بوده، پیشاب نیز سفید (بی‌رنگ) است؛ و پلک‌ها و پاها ورم کرده و رنگ بیمار به سفیدی می‌گراید.
· یکی دیگر از علت‌های اسهال «صفرا» است که علامتش تشنگی، درد، احساس گزش در شکم و بیرون‌روی رقیق و چرکی است که پیش از آن بیمار گزشی در روده‌های خود حس می‌کند.
· آنچه در اسهال مورد اهمیت است جلوگیری از کم شدن و از دست رفتن آب بدن است چون در اسهال‌های مختلف مخاط روده‌ها مقدار زیادی از آب خون را گرفته و همراه مقداری سدیم و پتاسیم دفع می‌کنند. بنابراین در عمل آب‌رسانی به بدن، اضافه شدن ترکیبات سدیم و پتاسیم نیز ضروری است.
· در درمان انواع اسهال مهم است که از بیرون‌روی بیمار تا وقتی که از پاکی کامل «مزاج» او اطمینانی نیست جلوگیری نشود. یعنی باید «مزاج» او طوری باشد که پس از آن «خلطی» از او دفع نشود و عوارض بیماری بعد از اجابت مزاج‌های مکرر متوقف شود.
· در درمان اسهال، سیب خودبه خود یک داروخانه کامل است. سیب جهاز هاضمه و اسهال حاد و مزمن را شفا می‌دهد. مخصوصا اسهال اطفال شیرخوار را در فصل تابستان. نیز ناراحتی‌های کوچک را علاج می‌کند به همین منظور کودکی را که به اسهال مبتلا باشد باید از هر غذایی غیر از سیب پرهیز داد. برای کودکانی که دچار اسهال شده‌اند «آبِ به»، «آب هویج»، «آب سیب‌زمینی خام»، «آب سیب درختی با عسل»، «حریره با بادام پوست کنده»، «فرنی بادام»، «لعاب برنج ایرانی» مفید خواهد بود. ضمنا به منظور درمان می‌توانید «گوشت بدون چربی» را کباب کنید و هنگام کباب کردن آب آن را با فشار خارج کنید و به او بخورانید.
· پودر «جفت بلوط» و «گلنار» و «جوز» برشته شده با «نبات» برای اسهال کودکان بسیار مفید است.
· عرق اترج نیز برای کودکان مبتلا به اسهال نافع است.
· کودکی که دارای علائمی همچون ضعف و بی‌حالی،کاهش مقدار ادرار و اشک، خشکی پوست وتغییر قوا و تشنگی مکرر است، حتما باید به وسیله پزشک ویزیت و از نظر شدت کم آبی بررسی شود.