سحر یوسفی
ماه مبارک رمضان یکی از بابرکتترین و بافضیلتترین ماهها و تندرستی نعمتی الهی است. ائمه اطهار همواره مسلمانان را به شیوه درست زندگی، مصرف غذای متعادل، فعالیت منظم و برقراری تعادل میان نیازهای مادی و معنوی توصیه میکردند و رعایت آداب تغذیه، یکی از مهمترین عوامل رهایی از بیماریها و همواره مورد تأکید بوده است.
روزهداری در ماه میهمانی خدا، فرصتی مغتنم برای بازگرداندن تعادل و سلامت به بدن و اصلاح شیوههای نادرست زندگی است.
شروع
طب سنتی ایرانی با توجه به قدمت چند هزار ساله و ریشهدار بودن در فرهنگ و باورهای مردم و تأکید بر حفظ سلامتی و اصلاح سبک زندگی در امر پیشگیری از بیماری و دخل و تصرف در اصول ششگانه سلامتی، به عنوان قدم اول درمان، از پتانسیل و قابلیت بالایی برخوردار است که استفاده از این ظرفیت غنی در نظام سلامت، در راستای ترویج خودمراقبتی و اصلاح سبک زندگی، منطقی و عقلایی است.
یکی از مهمترین این اصول، اصل خوردن و آشامیدن است که در طب سنتی ایران، تدابیر و توصیههای عام و خاص زیادی دارد و طبیعتا کاربست آداب خوردن و آشامیدن مبتنی بر آموزههای طب ایرانی در ماه مبارک رمضان، میتواند بهرهمندی مادی و معنوی از برکات این ماه عزیز را افزون سازد و آدمی را از عوارض روزهداری نامتناسب با شرایط سلامت، امان بخشد.
ـ در فصلهای گرم سال به دلیل آنکه حرارت محیط بیشتر است، حرارت بدن در سیستم گردش خون به سمت بیرون متمایل میشود و حرارت در سیستم مرکزی و دستگاه گوارش کمتر شده و عموما هضم ضعیفتر است.از قدیمالایام برای بازکردن افطار، از یک استکان آب ولرم و خرما استفاده میشود تا معده برای هضم افطار و غذایی که میخوریم، آماده شود.
آب گرم با رطوبتی که دارد، حرارت معده را شکسته و به حد اعتدال میرساند و خرما نیز یکی از غذاهایی است که قند آن به سرعت از طریق دستگاه گوارش جذب میشود و افت قند ناشی از روزهداری به مدت طولانی را در فاصله زمانی بسیار کوتاهی تأمین میکند.
ـ سبزی خوردن را برای جلوگیری از یبوست و اضافه کردن سبزی خرفه به ترکیب سبزی خوردن معمول را برای جلوگیری از تشنگی در افطار مناسب است.
ـ زولبیا و بامیه هم با مکانیسمی شبیه خرما برای بالابردن سریع قند خون مصرف میشود ولی به دلیل شیرینی و چربی زیادی که دارد، اصلا قابل مقایسه با خرما نیست و بروز تشنگی را نیز در فرد افزایش میدهد.
ـ روی همخوری و پرخوری را که متأسفانه معمولا در وعده افطار اتفاق میافتد و مصرف غذاهای غلیظ و لزج مانند حلیم، شلهزرد، حلوا و زولبیا و بامیه صحیح نیست. غذاهای غلیظ و لزج که خارج از ظرفیت هضمی معده بوده و هضمشان برای معده سخت است، ماندگاری بیشتری در معده دارند و باید بین زمان خواب و مصرف این غذاها فاصله بیشتری در نظر گرفت.
خوردن غذاهای متنوع و متعدد که ظرفیت هضمی متفاوت دارند و مدت زمان مورد نیاز برای هضم هر کدام با دیگری متفاوت است، به هیچ عنوان توصیه نمیشود.
زمان مناسب برای مصرف میوهها بین یک تا یکساعت و نیم بعد از افطار میباشد، و مصرف نوشیدنیهایی مانند فالوده خیار با سکنجبین، فالوده هندوانه با سکنجبین و فالوده سیب و گلاب نیز با همین فاصله زمانی از افطار، برای کاهش تشنگی در طول روز مفید است.
در سحر باید یک وعده غذای کامل خورده شود، البته به شرطی که بین یک تا یک ساعت و نیم پس از آن، نخوابیم.
ـ نوشیدن چای پررنگ نیز در سحر صحیح نیست، و در خصوص کسانیکه عادت به مصرف چای دارند یا از هضم ضعیفی برخوردارند، بایستی این افراد نیمساعت قبل از خوردن سحری، چای کمرنگ همراه با مقداری هل یا دارچین بنوشند.
ـ نوشیدن یک لیوان عرق کاسنی به تنهایی یا به صورت مخلوط با عرق شاهتره به میزان مساوی از هرکدام و همچنین مصرف کاهو و سکنجبین در فاصله بین افطار تا سحر، برای جلوگیری از بروز تشنگی در طول روز مناسب است، و برای کسانیکه در طول روز بسیار تشنه میشوند نیز توصیهای داریم. افرادی که در زمان روزهداری بسیار تشنه میشوند، میتوانند یک قاشق چایخوری تخم خرفه را در نعلبکی بریزند، به آن دوغ اضافه کرده و بگذارند ۱۵ دقیقه بماند و سپس تخم خرفهها را به یک لیوان عرق کاسنی و شاهتره خود اضافه کرده و میل کنند.