اندیشکده شناخته‌شده و تأثیرگذار «شورای آتلانتیک» آمریکا چندی پیش گزارشی تحت عنوان «یک استراتژی جدید برای روابط آمریکا-ایران در دوره گذار» منتشر و در آن گزینه‌های پیش روی واشنگتن برای برقراری ارتباط نزدیک‌تر با تهران پس از توافق هسته‌ای را بررسی کرد. این گزارش نکات بسیار قابل‌توجهی دارد که لزوم توجه به مسأله برجام‌های 2 و 3 و... را بیش از پیش نشان می‌دهند.
در گزارش شورای آتلانتیک بر نفوذ در عرصه‌های مختلف با استفاده از فرصت به وجود آمده بعد از برجام تأکید می‌شود و مصداق‌های عملی این نفوذ نیز معرفی می‌گردند. آن‌چه برآیند این گزارش است و از عنوان آن نیز برمی‌آید این است که دولت آمریکا باید برجام را غنیمت بشمارد و از فضای ایجادشده در روابط دو کشور به موجب توافق هسته‌ای، برای تغییر محاسبات جمهوری اسلامی، نفوذ در جامعه ایران و پیشبرد منافع منطقه‌ای و جهانی خود بهره ببرد.
تفاوت‌ها میان برجام ایران و برجام آمریکا
یکی از نکات برجسته‌ای که در این گزارش به چشم می‌خورد، تفاوت بنیادین میان ایران و آمریکا در نگاه به توافق هسته‌ای است. طبق دستورات رهبر معظم انقلاب، قرار بود توافق هسته‌ای میان ایران و آمریکا صرفا به موضوع هسته‌ای خلاصه شود و باب هیچ رابطه دیگری میان دو کشور باز نشود تا زمانی که بتوان پایبندی آمریکا به توافق هسته‌ای را سنجید.
آمریکا طی یک سال اخیر نشان داده که به دنبال عمل صادقانه به تعهداتش در برجام نیست اما حتی با فرض این‌که خلاف این هم اتفاق افتاده باشد، چند ماه مدت کمی برای ارزیابی میزان تعهد آمریکا به توافق هسته‌ای است و چنان‌که کارشناسان آمریکایی هم اعتراف دارند، هنوز زود است که درباره گسترش روابط میان دو کشور و برقراری همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی صحبت کنیم.
همه این‌ها در حالی است که آمریکایی‌ها (چنان‌که در ادامه گزارش خواهید دید) برجام را قدم اولی می‌دانند که آغاز یک پیاده‌روی چند کیلومتری دونفره است؛ و از همین الان روی تغییر در رویکردهای منطقه‌ای و جهانی جمهوری اسلامی، حساب باز کرده‌اند. کارشناسان آمریکایی معتقدند اگرچه مسیر روابط میان دو کشور مسیری با پستی و بلندی‌های زیاد است، اما «ارزش پیمودن را دارد» چون منتهی به تحقق منافع واشنگتن می‌شود.
بر همین اساس است که سیاست‌های کاملا مشخص و معینی در گزارش شورای آتلانتیک به دولت آمریکا پیشنهاد شده که جای تأمل و تعمق زیادی دارند. مهم‌ترین این سیاست‌ها شاید ترفندهای آمریکایی برای نفوذ فرهنگی در جوامع هدف در سراسر دنیا باشند که ایران نیز در گزارش این اندیشکده آمریکایی از گزند آن‌ها مستثنی نشده است.
...