مهرداد فرهمند، خبرنگار بیبیسی، با حضور در یک مدرسه ابتدایی در کانادا پستی قابل توجه منتشر کرد. فرهمند با نامطلوب خواندن وضعیت مدارس در کانادا نوشت:
اینجا کلاس دوم یکی از مدارس راهنمایی در شهر نیووست مینستر در استان بریتیش کلمبیای کاناداست. افسوس خوردم که چرا زودتر فرصت بازدید از مدارس کشورهای به اصطلاح راقیه دست نداده بود تا بیشتر قدر مدارس مملکت خودمان را بدانم و مراتب شکرگزاری را از اینکه در وطن خودم درس خواندهام بیشتر به جا بیاورم. این کشور کانادا که خود را گنده لات حقوق بشر میداند، چنان فضای بسته پلیسی دارد که حتی عکس گرفتن از بچهها سر کلاس درس را هم ممنوع کردهاند وگرنه توصیفم را با رسم شکل همراه میکردم.
اولا در این کلاس بچهها از نشستن روی نیمکت محرومند. همین محرومیت باعث میشود نتوانند همزیستی را بیاموزند. یاد نیمکتهای مدارس خودمان بخیر که سه نفری و گاه چهار نفری رویشان مینشستیم و میز کوچکی را بین خودمان تقسیم میکردیم. اگر هم اختلافی پیش میآمد روی میز خط می کشیدیم و حریم خودمان را مشخص میکردیم و به بغل دستی گوشزد میکردیم اگر گوشه دفترش از این خط عبور کند با نوک خودکار ضربه جانانه ای نصیب دستش خواهیم کرد. بدین گونه بود که بر خلاف این بچههای کانادایی، ما حفظ حریم شخصی یکدیگر را از همان دبستان آموختیم و با پیامدهای شکستن این حریم آشنا شدیم.
شمار دانشآموزان کلاس در مجموع بیست و هفت نفر بود که یکی دو نفرشان هم غایب بودند. فضائی سرد و بیروح بر کلاس حاکم بود و مشخص بود که این بچهها هیچ چیز از رفاقت و دوستی نیاموخته اند چراکه در دو ساعتی که در این کلاس بودم، هیچ دانشآموزی با همکلاسی بغل دستیاش حتی یک کلمه هم حرف نزد و صدائی از جنبندهای بلند نشد. ما در کلاسهایمان همیشه هر کلمهای را که از دهان معلم بیرون میآمد با نکتهای طنازانه و لطیفهای همراه میکردیم که فضای کلاس را آکنده از خنده و شادی میکرد اما این بچه ها از اول تا آخر صم بکم معلم را نگاه میکردند.
درس هم که چه عرض کنم، اصلا درسی در کار نبود. لطفا اگر کسی آن پسر بچه ده سالهای را میشناسد که در برنامه رضا رشیدپور بود از طرف من از او حلالیت بخواهد. با دیدن این کلاس بود که من فهمیدم واقعا بچههای ده ساله ما به اندازه استادهای دانشگاه در این کشور سواد و معلومات دارند.