عاطفه میرافضل
برخی میگویند که ژید نویسنده عجیبی است. در حالی که بیشتر نویسندگان در پی به کارگیری انواع ترفندهای تحریری هستند تا خواننده را به دنبال خود بکشند؛ ژید در مائدههای زمینی از خواننده خواهش میکند که کتاب او را دور بیندازد! شوق به کشف لذتهای زندگی، تجربه رهایی و مواجه شدن با حقیقت خویشتن برای او بسیار مهمتر از خواندن آثار ادبی است.
آندره ژید از بزرگترین نویسندگان فرانسوی قرن بیستم و برنده جایزه ادبی نوبل در سال 1947 در سال 1869 در پاریس متولد شد. او در محیط خشک و سرشار از تعصب مذهبی بزرگ شد و از آنجا که آندره ژید برای زندگی احتیاج به کار کردن نداشت، خیلی زود در بیست و دو سالگی فعالیت ادبی خود را آغاز کرد. در ابتدای فعالیتهای ادبیاش ژید تحت تأثیر سمبولیستها بود اما پس از مدتی سمبولیسم را رها کرد و زندگی درونی انسان برایش اهمیت پیدا کرد و کوشید پرده از پیچیدگیها روح انسانی بردارد.
در بیست و چهار سالگی
در حالی که به شدت بیمار بود به تونس سفر کرد و پس از دو سال که از آفریقا برگشت
تحول روحی بزرگی در او پدید آمده بود. پس از این دوره بود که او «مائده های زمینی»
را نوشت. این کتاب که شاید محبوبترین و پرخوانندهترین اثر ژید باشد.
در مائدههای
زمینی راوی از مخاطبانش میخواهد که از مواهب زمینی بهره ببرند.این اثر تلاشی است
برای رسیدن تعادل در جسم و روح. ژید در مقدمهای که در سال 1927 بر این کتاب مینویسد
آن را چنین توصیف می کند: «برخی نمیتوانند یا نمیخواهند در این کتاب چیزی جز
ستایش امیال یا غرایز ببینند. به گمان من چنین نظری تا حدی ناشی از کوتهبینی است.
من خود هرگاه این کتاب را میگشایم، بیش از هر چیز در آن ستایشی از وارستگی میبینم.
این است آنچه با ترک دیگر مطالب کتاب نگاه داشتهام و دقیقا به همین است که هنوز
وفادار مانده ام.
ژید که نوشتههایش تأثیر شگفتآوری بر نسل جوان در سالهای پس از جنگ جهانی داشت. با آغاز جنگ جهانی اول ژید مدتی به انزوا رفت؛ اما بعد کتابهای «اگر دانه نمیرد»،«کوریدون» و «سکه سازان» را نوشت.او در «اگر دانه نمیرد» واقعیات زندگیاش را بیپرده بیان کرد وبا نوشتن رمان «سکهسازان» شیوه تازهای در رمان فرانسوی بنیانگذاری کرده است.
ژید کتابهای «بازگشت از کنگو»و «بازگشت از چاد» را با هدف تاختن به استعمار نوشت؛عضو حزب کمونیست شد، اما با برآورده نشدن انتظارات و تمایلات عدالت خواهانهاش با نوشتن کتاب «بازگشت از شوروی|» از این حزب کناره گرفت. «مائدههای زمینی» او، کتابی است تماما در ستایش شادی، شوق به زندگی و غنیمت شمردن لحظات آن. ژید در این کتاب همچون عرفای ایرانی خداوند را در همه موجودات هستی متجلی میبیند و آزدانه و برخلاف قید و بندهای مذهب رسمی عشق به هستی را مترادف عشق به خداوند میداند. شاید همین همذاتپنداری با عرفان ایرانی ـ اسلامی باعث شد تا کتابش را باقسمتی از آیه 22 سوره بقره (فاخرج به منالثمرات رزقاً لکم) و مصراعی از حافظ (بخت خوابآلود ما بیدار خواهد شد مگر) آغاز کند. او، خود، کتابش را «ستایشی از وارستگی» مینامد.