نيره ساري
همه ما خوب به ياد داريم، سال‌هاي اولي كه بازي‌هاي رايانه‌اي، گيم‌پلي‌ها و اعتياد به آن ميان كودكان و نوجوانان و حتي جوانان و بزرگسالان جدي‌تر شده بود، يكي از معيارهاي خريد بازي و انتخاب اين بازي‌ها، گرافيك‌هاي جذاب آن بود كه افراد را وادار به انتخاب مي‌كرد. عمده اين بازي‌ها هم مبارزه تن به تن يا نبرد و گريز در مراحل مختلف و در نهايت مسابقات ماشين و موتور‌سواري بود.
از آنجايي كه اهداف نفوذ در كشورهاي هدف با تكيه بر نفوذ فرهنگي روند جدي به خود گرفت، رفته‌رفته و به فراخور گذشت زمان، به تدريج در كنار جنگ و گريز و نبرد در اين بازي‌ها عناصر ديگري همچون ابتذال هم به موارد خشونت و تأثيرات مخرب اين بازي اضافه شد. مواردي كه در كنار بحث‌هاي تأثيرگذاري‌هاي رواني خشونت، ابعاد اعتقادي را هم نشانه گرفت. به مرور بازي‌ها به سمتي پيش رفت كه در آنها كاراكترهاي زن نيمه برهنه ثابت شد و اين مسئله حتي در سال‌هاي ابتدايي ورود بازي‌هاي رايانه‌اي به ايران نيز كاملاً جديد محسوب مي‌شد كه البته در سايه بي‌نظارتي بر كلوپ‌ها تا حدي قبح اين ماجرا شكسته شد.
اكنون با پشت سر گذاشتن نيم بيشتري از دهه 90 و موج رويارويي با بازي‌هاي ديجيتالي و موبايلي از ماركت‌هاي مختلف ديجيتالي، گويي تأثير قبح‌شكني از چنين مسائلي كار خود را كرده است. هرچند كه برخي معتقد هستند اخطارهاي نظام رده‌بندي سني نظارت بر اين بازي‌ها را لازم ندانسته يا به رده‌بندي سني اهميت نداده است، اما جزئيات معيارهاي كلي نظام ارزيابي و رده‌بندي سني بازي‌هاي رايانه‌اي خلاف اين را نشان مي‌دهد. مطابق با معيارهاي مميزي تعيين شده از سوي بنياد ملي بازي‌هاي رايانه‌اي موارد مختلفي همچون دارا بودن محتواهاي خلاف عفت و اخلاق حسنه از قبيل اشاعه فحشا و انحرافات جنسي و منكرات يا تحريك و تشويق و ترغيب به انجام آنها، موسيقي‌هاي غيرمجاز و انجام حركات موزون و تحريك‌آميز ممنوع، دارا بودن محتواهاي خلاف مقدسات ديني و اسلامي جامعه ايراني، دارا بودن محتواهاي خلاف امنيت و آسايش عمومي، دارا بودن محتواهاي تحريك‌آميز و ترغيب‌كننده به ارتكاب جرم يا ترويج‌كننده قانون‌شكني و ناهنجاري‌هاي بسيار شديد اجتماعي و فرهنگي و رذايل اخلاقي، هر كدام با جزئيات خاص خود تعريف شده است، اما در نفس اين معيارها و مميزي‌ها، چنين ارزيابي و فيلتري ديده نمي‌شود؛ چراكه در سايه بي‌نظارتي كار به جايي رسيده است كه در برخي از اين بازي‌ها جولان بي‌بند و باري ديده مي‌شود و موج اصلي بازي روي خط ولنگاري فرهنگي سوار مي‌شود.
«كلش او مافيا» يكي از همين بازي‌هايي است كه با انواع و اقسام موارد نامناسب اعم از پوشش بد، رفتارهاي ناهنجار مانند غارت و حمله، چت‌هاي نامناسب، ازدواج مجازي و به صورت آنلاين در قالب بازي حتي با همجنس و حتي بدتر ازدواج بازيكني كه كاراكتر زن دارد و در بازي ازدواج كرده و دوباره بازي اجازه ازدواج با بازيكنان ديگري را به او مي‌دهد، به فارسي ترجمه شده و در صفحه اول ماركت‌هاي ديجيتالي قرار گرفته است. شايد آنچه جاي آن خالي است، شفاف‌سازي هر چه بيشتر «مميزي پس از انتشار» است كه بازي‌سازان را به صورت دقيق توجيه نكرده است يا اگر توجيهات در اين زمينه كافي بوده است، جاي خالي نظارت‌ها بوده كه باعث مي‌شود ولنگاري فرهنگي در برخي از ماركت‌هاي ديجيتال عرضه بازي ديده شود.