خود را کثیف نکرده، سیر است، خوابش نمیآید و همه چیز مطلوب است اما فرزندتان گریه میکند؟ باید به یک مشکل دیگر یعنی ویروس یا اصطلاحا آنفلوآنزای معده هم توجه داشته باشید. این هم یکی از عواملی است که کمتر به آن توجه دارید اما برای کودکتان درد یا ناراحتی ایجاد میکند. پس لازم است راجع به این مشکل اطلاعات بیشتری داشته باشید تا بدانید درمواقع لزوم چه کارهایی لازم است انجام دهید. در این مطلب به نکات مهمی در ارتباط با این بیماری اشاره میکنیم.
از آنفلوآنزا چه میدانید؟
آنفلوآنزای معده نام بیمسمایی است. درواقع نمیتوان گفت این بیماری آنفلوآنزایی است که وقتی واکسن آنفلوآنزا میزنید دیگر از شر آن راحت میشوید. بلکه متخصصان ترجیح میدهند به منظور تشریح دستهای از ویروسها که میتوانند باعث برهم خوردن وضعیت معدهتان شده، حالت تهوع در شما ایجاد کنند و منجر به استفراغ و اسهال شوند، از اصطلاح «ویروس معده» برای این عارضه استفاده کنند.
اما ظاهرا این روزها همه این بیماری را به عنوان «آنفلوآنزای معده» میشناسند. درواقع یکی از دلایلی که اغلب بچهها دچار ویروس معده میشوند بیشتر بهخاطر آن است که ویروسهای زیادی میتوانند مسبب بروز آن باشند. خوشبختانه ویروس معده، بیماری جدی و خطرناکی نیست و بعد از چند روز مراقبت به خودی خود خوب میشود.
ابتلا به ویروس معده میتواند علائم مختلفی داشته باشد. برخی کودکان
تنها دچار معده درد و کاهش اشتها میشوند، برخی آنها دچار اسهال و استفراغ میشوند
و بعضی هم به هر دو وضعیت دچار میشوند. ممکن است بچه دچار تب شده و حتی علائم
بیماری در او بیشتر شود و شدت بیماری افزایش یابد یا آنکه فقط دچار استفراغ شود. در شرایطی که مسمومیت غذایی هم برخی از این علائم را دارد، اما
نکته مهم درباره آن این است که مسمومیت غذائی سریع بروز کرده و زود هم خوب میشود.
درحالیکه ویروسهای معده اغلب سه تا پنج روز در بدن میمانند و مشکلساز هستند.
چه زمانی خطرناک میشود؟
یکی از بیماریهایی که ممکن است نادیده
گرفته شود، آماس آپاندیس است که با درد شدید معده و استفراغ همراه است. در اینجا
به راهکارهایی برای شناسایی این بیماری اشاره میکنیم. بچههایی که دچار آماس یا
ورم و التهاب آپاندیس میشوند اغلب این علائم را دارند:
اگر ویروس معده همراه با شکم درد باشد، شاید تشخیص آن پیش از
آنکه کودک دچار اسهال شود، کمی دشوار بهنظر برسد، اما اگر استفراغ باعث تسکین درد
او شود، میتوان گفت که علت بیماری تنها یک ویروس است.
چه وقت باید به پزشک
مراجعه کنید؟
اگر کودکتان زیر یک سال داشته باشد،
درصورت وقوع هر نوع بیماری یا مشکلی که بیش از دو روز طول کشید باید حتما با پزشک
مشورت کنید. مهمترین نگرانی که در ارتباط با ویروس معده وجود دارد اسهال و
استفراغی است که میتواند به کمآبی منتهی شود و در بچههای کوچکتر، تبعات بدتر
و حادتری بههمراه دارد. تحقیقات نشان میدهد از هر ۴۰ نوزادی که دچار ویروس
معده میشوند، تنها یکی از آنها مجبور میشود به خاطر کمآبی در بیمارستان بستری
شود.
اگر هر نوع خونی در اسهال و استفراغ بچه دیدید، حتما با پزشک تماس بگیرید چرا که حتما اختلالی در ویروس معده رخ داده و وضعیت آن بدتر شده است. ممکن است اغلب لکههای خون را در مدفوع یا استفراغ خود با عفونتهای حادتر باکتریایی مانند «ای.کولای» ببینید. در هر صورت اگر خون دیدید، حتما باید با پزشک مشورت کنید.
سایر دلایلی که باید به خاطر آن حتما با پزشک مشورت کنید شامل هر نوع بیماری است که برای بچههای زیر دو سال بیش از دو روز و برای بچههای بزرگتر که هیچ بهبودی در وضعیت آنها مشاهده نمیشود، سه روز ادامه پیدا کند. البته شاید بالا بودن تب بچه مسأله چندان مهمی برای پزشک نباشد و در تشخیص بیماری اولویت موجود نباشد. اگر این تب برای بچههای بزرگتر بیش از سه روز و برای بچههای زیر دو سال بیش از دو روز ادامه داشت حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
چند پوشک مصرف میکنید؟
نخستین چیزی که دکتر دوست دارد بداند
این است که کودک چقدر آب میخورد. برای نوزادان، پزشک اغلب میپرسد که چند پوشک
برای او مصرف میکنید. پس سعی کنید حساب کار دستتان باشد. برای بچههای بزرگتر
که خودشان به دستشویی میروند، سعی کنید حواستان باشد و ببینید چند بار در روز میروند
و به میزان ادرارشان توجه داشته باشید.
اگر دیدید زیاد ادرار نمیکنند، میتوان گفت که نخستین نشانه
کمآبی در او رخ داده است. سایر علائم کمآبی حاد شامل عدم وجود رطوبت داخلی دهان
است. وقتی تولید بزاق متوقف شود، غشای مخاطی دهان حالت چسبنده پیدا میکند. مورد
بعدی این است که ببینید کودک گریه میکند اما اشک نمیریزد.
یک رژیم خاص برای کودک مبتلا
اگر فرزندتان در کشاکش ویروس حاد معده
قرار دارد، آخرین چیزی که نیاز خواهد داشت، غذاست. اما زمانی که این کشمکش کم شد و
خوابید و کمکم اشتهایش برگشت، میتوانید به او غذا بدهید. به محض آن که کودک کمی
احساس گرسنگی کند، میتوانید از رژیم BRAT برای
او استفاده کنید BRAT یعنی موز، برنج، سس
سیب یا
نان تست. بیسکویت هم گزینه خوبی است. میتوانید یکی از این موارد را امتحان
کنید و کمی زمان بدهید، ببینید سیستم بدن او چگونه آن را کنترل و مدیریت میکند.
دمنوشهای سنتی را امتحان
کنید
برخی از این چایها دارای ترکیبات گیاهی
هستند که برای کودکان مناسب نیست. چایهایی
وجود دارد که گفته میشود برای رفع تراکم خلط تجویز میشود و ماده قوی اِفِدرین در
آنها وجود دارد، بنابراین گول این مسأله را نخورید که چون از یک فروشگاه غذاهای
سالم آن را خریداری کردهاید یا رویش عکس گل دارد پس حتما برای کودک مفید و مطمئن
خواهد بود. اگر عمیقا به چای اعتقاد دارید، البته با مشورت متخصص اطفال، کمی از
دمکرده برگهای بابونه استفاده کنید اما سعی کنید این نوشیدنی تنها گزینه شما برای
رفع کمآبی بدن کودک نباشد.
برای تأمین سایر مکملها مانند ویتامینD یا
پروبیوتیکها، اگر کودکتان شدیدا دچار
اسهال شده بود و حالا اشتهایش برگشته، میتوانید برای تکثیر بیشتر باکتریهای مفید
و سالم در معده از ماست استفاده کنید.
چه وقت میتواند فعالیتهایش
را ادامه دهد؟
البته شاید کودکتان اصلا دچار تب نشده
و حس خیلی خوبی داشته باشد. اگر کودک شبها دچار اسهال میشود، ولی صبحها حس و
حالش کمی بهتر است، تشخیص درست با خودتان است که آیا میخواهید ریسک کنید و او را
به مدرسه بفرستید یا نه.
چطور پیشگیری کنیم؟
همانطور که قبلا هم گفتیم، آنها ویروسهای
کوچک گروهی هستند که دوست دارند مدام به افراد بچسبند، اما بهترین سد دفاعی شما
برای این کار این است که بهخوبی بهداشت دستتان را رعایت کنید. شما نمیتوانید
جلوی کودک دو سالهتان را بگیرید که هر آنچه را میبیند به دهان خود نبرد، اما میتوانید
به بهترین شکل محیط اطراف او را تمیز نگه دارید و به مرور او را به شستن دستها
عادت دهید.
هریک از اعضای خانواده پیش از صرف هر وعده غذایی و بعد از رفتن
به دستشویی باید دستهایشان را بشویند. وقتی بیرون از منزل هستید، حواستان به
مکانهای سرشار از میکروب باشد چرا که ممکن است بچهها به آنها دست بزنند. سعی
کنید همیشه ژل ضدعفونیکننده دست با خود داشته باشید تا اگر به دستشویی دسترسی
نداشتید از آن استفاده کنید. البته حتی انجام تمام این کارها هم صددرصد نمیتواند
تضمین کند که دچار ویروس معده نشوید.
حتما در این شرایط به پزشک مراجعه کنید
تحقیقات نشان میدهد از هر ۴۰نوزادی
که دچار ویروس معده میشوند، تنها یکی از آنها مجبور میشود به خاطر کمآبی در
بیمارستان بستری شود. اگر هر نوع خونی در اسهال و استفراغ بچه دیدید، حتما با پزشک
تماس بگیرید چراکه حتما اختلالی در ویروس معده رخ داده و وضعیت آن بدتر شده است.
چطور جلوی پخش شدن ویروس را بگیریم؟
ویروسهای معده تقریبا مسری بوده، میتوانند
در تمام مدتی که بچه اسهال و استفراغ دارد، منتشر شوند. آنها در اصل وارد چرخه
ماده مدفوعی میشوند اما بعد میتوانند از طریق بزاق و تماس غیرمستقیم (مثلا وقتی
کودک بیمار شما دستگیره در را لمس میکند و بعد شما به آن دست میزنید) انتقال یابند،
بنابراین مصون نگه داشتن سایر اعضای خانواده از این مسأله کمی دشوار است.
شستن مرتب و دقیق دستها خصوصا بعد از عوض کردن پوشک اهمیت فراوانی دارد. تا جایی که میتوانید باید همواره وسایل بازی کودک را تمیز کرده یا بشویید خصوصا اگر فرزندانتان اسباببازی مشترکی دارند. اسباببازی آلوده یکی از دلایل شایع انتشار ویروس معده است.
فصول خنک سال برای از شیر گرفتن نوزاد بهتر است
یک فوق تخصص نوزادان گفت: از ۱۸ ماهگی تا دوسالگی زمانی است که میتوان برای از شیر گرفتن کودک اقدام کرد، اما بهتر است تا دوسالگی شیردهی ادامه پیدا کند، ضمن اینکه تأکید میشود شیرخوار در فصل گرم تابستان از شیرمادر محروم نشود و در این رابطه برنامهریزی شود.
دکتر منوچهر عسگری افزود: شیوع بیماری «گاستروآنتریت» یا بیماری التهاب روده و معده، یک بیماری عفونی ویروسی است که با اسهال و علائم دیگری همراه است و ابتلای کودک در تابستان به این بیماری موجب از بین رفتن آب زیادی از بدن او می شود. با تغییرات تغذیهای کودک و در صورت از شیر گرفتن کودک در فصل گرم ممکن است کودک بیشتر در معرض این بیماری قرار بگیرد.
وی با تأکید بر این که کودکان حداقل تا ۱۸ ماهگی با شیر مادر تغذیه شوند، گفت: به علت ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن کودکان شیرخوار و احتمال ابتلای کودک به عفونتهای میکروبی، آلرژی و آسم قبل از ۱۸ ماهگی، بهتر است شیردهی تا این زمان و یا بهتر از آن تا دوسالگی ادامه یابد.
به گفته وی، وجود هموگلوبین در شیر مادر موجب میشود که کودکانی که با شیر مادر تغذیه میشوند از سیستم ایمنی بالاتری نسبت به کودکان دیگر برخوردار باشند و ابتلا به بیماریهای مذکور در آنها به حداقل برسد، این فاکتور مهم در سلامت کودکانی که با شیر مادر تغذیه میشوند از اهمیت ویژهای برخوردار است.
این فوق تخصص نوزادان در پاسخ به این پرسش که در چه شرایطی ضرورت دارد شیردهی نوزاد قبل از موعد تعیین شده متوقف شود، اظهار داشت: تنها در صورتی که مادر بیمار باشد و یا دارویی را مصرف کند که پزشک شیردهی را ممنوع کرده باشد، لازم است شیردهی متوقف شود حتی اگر قبل از ۱۸ ماهگی باشد.
عسگری در پاسخ به دیدگاه افرادی که معتقدند کودک شیرخواری که غذا نمیخورد را باید از شیر گرفت تا اشتهای لازم را برای غذای خوردن داشته باشد، تأکید کرد: این باوری کاملا اشتباه و علم پزشکی هم آن را تأیید نکرده است. برای به غذا افتادن کودک نباید او را از شیر مادر محروم کرد، بلکه شروع غذای کمکی کودک باید از شش ماهگی با شیرمادر همراه باشد.
وی توضیح داد: با غذاهایی نظیر سوپ، فرنی و پوره میتوان اولین غذاهای کمکی را به کودک خوراند و از ۱۱ تا ۱۲ ماهگی هم غذای خانواده را به آن افزود.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش تأکید کرد: تنها مواد غذایی که نباید به کودک زیر دوسال داده شود، عسل و بادام زمینی است و دادن میوههای آلرژی زا مانند توت فرنگی و تمشک و هندوانه تا یکسالگی توصیه نمیشود.