تو هم مسئولیت‌‌داری

یاسمین رضوی

مسئولیت‌پذیری از آن صفاتی است که وجودش در یک نفر می‌تواند زندگی شخصی و اجتماعی او را به خوبی حمایت کند. فردی که در دسته‌ی مسئولیت‌ناپذیرها جا می‌گیرد به دلیل فشار و آسیب‌هایی که به اطرافیانش وارد می‌کند، به زودی طرد شده و تنها می‌شود. در زندگی شخصی به موفقیتی نمی‌رسد چون زیر بار هیچ مسئولیتی نمی‌رود از تشکیل خانواده گرفته تا مسئولیت‌های تحصیلی، کاری و اجتماعی. مسئولیت‌پذیری چیزی نیست که یک شبه به دست بیاید و زمانی که کودک و نوجوان ما به سن جوانی و برعهده گرفتن وظایف که رسید به ناگاه در او به وجود بیاید و ما شاهد فرزندی باشیم که به غایت خودساخته و مسئولیت‌پذیر از آب درآمده است! این صفت از کودکی و تحت‌تأثیر رفتارها و قوانین تربیتی شماست که در فرزندتان شکل می‌گیرد. خاصه در سنین نوجوانی که خصوصیات و معادلات خاص و عجیب خودش را دارد اغلب والدین از بی‌مسئولیتی و بی‌خیالی نوجوانشان شاکی‌اند که حتی حاضر نیست در حد مرتب کردن تخت خوابش هم زیر بار برود. البته که پدر و مادر بیش از آن‌که نگران خودش و اتفاقات فعلی باشد، نگران آینده نوجوان و زندگی خانوادگی و اجتماعی فرزندش است. در ادامه به راهکارهایی تربیتی که به مسئولیت‌پذیر شدن کودک و نوجوان می‌انجامد اشاره خواهیم کرد.

بی‌مسئولیتی یا بی‌حوصلگی؟

نوجوانی دوره‌ای که فرد نیاز به تنهایی دارد. خلوت طلب شده و انزوا و کناره‌گیری را برای مدتی تجربه می‌کند. او ممکن است زیاد حوصله مسئولیت‌پذیری را نداشته باشد. اگر تا دیروز به خوبی از پس مراقبت از خواهر و برادر کوچکترش برای ساعاتی بر می‌آمد، حالا به هیچ عنوان حاضر نیست با آن‌ها زمان بگذراند. اتاقش با بازار شام تفاوتی ندارد و حتی در خوابیدن و بیدار شدنش هم نظمی پیدا نمی‌شود. درس‌هایش افت می‌کند و مسئولیت‌های تحصیلی‌اش را هم یکی درمیان به عهده می‌گیرد. در دوره‌ای خاص از نوجوانی که فرد در حال گذر از کودکی به بزرگ‌سالی است و توجه اش به مسائلی جلب می‌شود که تا پیش از این یا آنها را نمی‌دیده و یا برایش جذابیتی نداشته‌اند، همچنین هویت طلبی، استقلال‌خواهی، خلوت‌گزینی و نیاز به تفکر می‌تواند سبب کناره گیری از مسئولیت‌ها شود. این دوره برای نوجوان طبیعی است اما نباید طولانی شده و تبدیل به یک خصوصیت اخلاقی و رفتاری شود. والدین در چنین مواقعی تحمل نمی‌کنند و به سرزنش و غر زدن و ابراز نگرانی می‌پردازند که نوجوان را دچار اضطراب و استرس می‌کند و یا از آن طرف بوم افتاده و کاری به کار نوجوان ندارند که در چه حال و روزی است. بهتر است فرزندتان را درک کنید و اگر متوجه شدید زمان این حالات و رفتارها دارد به درازا می‌کشد به مشاور مراجعه کنید.

...